Co może być przyczyną kłopotów z wypróżnianiem u dzieci

Przyczyny zaparć, z powodu których cierpi tak wiele dzieci, są bardzo różne. Są wśród nich przyczyny oczywiste, ale i takie, które wydają się dość zaskakujące. Zdecydowanie warto je poznać. To ważne, by móc przeciwdziałać zaparciom, a i łagodzić towarzyszące im dolegliwości. Co warto wiedzieć o przyczynach zaparć?

Zaparcie stolca należy do najczęstszych dolegliwości przewodu pokarmowego występujących u dzieci i młodzieży. Szacuje się, że z ich powodu cierpi nawet 10% populacji wieku rozwojowego. Zaparcia nieznacznie częściej występują u chłopców niż u dziewczynek.

O zaparciu, inaczej zatwardzeniu, mówi się wówczas, gdy:

pomiędzy wypróżnieniami występują długie odstępy czasu, czyli dziecko wypróżnia się rzadziej niż raz na 3 dni,
jego stolec jest twardy, zbity i duży,
wydalaniu towarzyszą trudności i ból.

reklama

Zaskakujace i oczywiste przyczyny zaparć

U dzieci dominuje zaparcie stolca o charakterze idiopatycznym czynnościowym (to nawet 95% przypadków). Jedynie u 5% dzieci powodem zaparć są choroby organiczne, takie jak Hirschsprunga, niedoczynność tarczycy, alergia pokarmowa, celiakia, choroby układu nerwowego i mięśniowego, w tym mózgowe porażenie dziecięce czy wady wrodzone jelit.

Najczęstszą przyczyną zaparć jest dieta. Jaka sprzyja zaparciom? U niemowląt winowajcą może być źle dobrane mleko modyfikowane (zmień na takie, które zawiera bakterie wzbogacające florę jelitową). U starszych dzieci zaparci może wywołać menu bogate w tłuszcze, a ubogie w błonnik (zwłaszcza z warzyw). Nie bez znaczenia są duże ilości czekolady i innych słodyczy, pieczywa pszennego, potraw mącznych i mięsa, za mało zaś warzyw i owoców.

Inne przyczyny zaparć to:

zbyt małe ilości wypijanej wody,
brak ruchu (aktywność fizyczna wspiera persystaltykę jelit),
nadmiar witaminy D3,
niedobór żelaza w organizmie,
niechęć do rezygnacji z pieluchy, zbyt wczesny trening nocnikowy. Zaparcia najczęściej dotyczą dzieci w wieku od 2–4 lat (okres nauki kontroli wypróżnień),
niedojrzałość układu pokarmowego,
choroba, zły stan zdrowia lub okres rekonwalescencji,
niechęć do przerywania zabawy (małe dzieci często są nią tak zaabsorbowane, że szkoda im czasu na prozaiczne czynności),
zmiany w diecie,
zmiana rutyny np. wyjazdy, stres,
problemy emocjonalne,
alergie, także alergia na mleko krowie. Alergia na mleko krowie lub spożywanie zbyt wielu produktów mlecznych (sera i mleka krowiego) czasami prowadzi do zaparć,
wstrzymywanie stolca, lęk przed toaletą.

Zdarza się, że dzieciom, którym dokuczają zaparcia, wypróżnianie kojarzy się z czymś nieprzyjemnym i wręcz bolesnym, dlatego powstrzymują potrzebę zrobienia kupy i przeciągają moment pójścia do toalety - jak tylko długo się da. Znacie to? Maluch przerywa zabawę, usztywnia się, zaciska pośladki i krzyżuje nogi lub siada na pięcie, a kiedy znika uczucie parcia, wraca do swoich zajęć? To tzw. postawa retencyjna, a schemat ten układa się w błędne koło. Maluch uczucie parcia odbiera jak ostrzeżenie przed bólem, stąd jego chęć powstrzymania defekacji. Z kolei ignorowanie potrzeby pójścia do toalety sprzyja zaparciom. To dlatego tak ważne jest, by zaparciom zapobiegać, a jeśli się pojawiają, dolegliwości im towarzyszące łagodzić wszelkimi sposobami.

Zaparciom trzeba przeciwdziałać, ponieważ wpływają na komfort życia, ale i na rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży. Co robić? Jeśli przyczyną zaparć jest choroba, należy objąć dziecko pomocą specjalistyczną. Jeżeli zaburzenie ma charakter czynnościowy, należy dołożyć wszelkich starań, by usunąć przyczynę problemu. W tym celu należy:

zmodyfikować dietę dziecka (pamiętając, że kluczowa jest dieta bogatobłonnikowa),

postawić na zdrowy tryb życia, dbać o przestrzeganie zdrowych nawyków. Picie dużych ilości wody, stałe pory posiłków, regularny rytm wypróżnień są kluczowe,

do harmonogramu dziecka wprowadzić regularną aktywność fizyczną, która pobudza motorykę jelit.