Co może być przyczyną kłopotów z wypróżnianiem u dzieci?
Przyczyny zaparć, z powodu których cierpi tak wiele dzieci, są bardzo różne. Są wśród nich przyczyny oczywiste, ale i takie, które wydają się dość zaskakujące. Zdecydowanie warto je poznać. To ważne, by móc przeciwdziałać zaparciom, a i łagodzić towarzyszące im dolegliwości. Co warto wiedzieć o przyczynach zaparć?
Zaparcie stolca należy do najczęstszych dolegliwości przewodu pokarmowego występujących u dzieci i młodzieży. Szacuje się, że z ich powodu cierpi nawet 10% populacji wieku rozwojowego. Zaparcia nieznacznie częściej występują u chłopców niż u dziewczynek.
O zaparciu, inaczej zatwardzeniu, mówi się wówczas, gdy:
- pomiędzy wypróżnieniami występują długie odstępy czasu, czyli dziecko wypróżnia się rzadziej niż raz na 3 dni,
- jego stolec jest twardy, zbity i duży,
- wydalaniu towarzyszą trudności i ból.
reklama
Zaskakujace i oczywiste przyczyny zaparć
U dzieci dominuje zaparcie stolca o charakterze idiopatycznym czynnościowym (to nawet 95% przypadków). Jedynie u 5% dzieci powodem zaparć są choroby organiczne, takie jak Hirschsprunga, niedoczynność tarczycy, alergia pokarmowa, celiakia, choroby układu nerwowego i mięśniowego, w tym mózgowe porażenie dziecięce czy wady wrodzone jelit.
Najczęstszą przyczyną zaparć jest dieta. Jaka sprzyja zaparciom? U niemowląt winowajcą może być źle dobrane mleko modyfikowane (zmień na takie, które zawiera bakterie wzbogacające florę jelitową). U starszych dzieci zaparci może wywołać menu bogate w tłuszcze, a ubogie w błonnik (zwłaszcza z warzyw). Nie bez znaczenia są duże ilości czekolady i innych słodyczy, pieczywa pszennego, potraw mącznych i mięsa, za mało zaś warzyw i owoców.
Inne przyczyny zaparć to:
- zbyt małe ilości wypijanej wody,
- brak ruchu (aktywność fizyczna wspiera persystaltykę jelit),
- nadmiar witaminy D3,
- niedobór żelaza w organizmie,
- niechęć do rezygnacji z pieluchy, zbyt wczesny trening nocnikowy. Zaparcia najczęściej dotyczą dzieci w wieku od 2–4 lat (okres nauki kontroli wypróżnień),
- niedojrzałość układu pokarmowego,
- choroba, zły stan zdrowia lub okres rekonwalescencji,
- niechęć do przerywania zabawy (małe dzieci często są nią tak zaabsorbowane, że szkoda im czasu na prozaiczne czynności),
- zmiany w diecie,
- zmiana rutyny np. wyjazdy, stres,
- problemy emocjonalne,
- alergie, także alergia na mleko krowie. Alergia na mleko krowie lub spożywanie zbyt wielu produktów mlecznych (sera i mleka krowiego) czasami prowadzi do zaparć,
- wstrzymywanie stolca, lęk przed toaletą.
Zdarza się, że dzieciom, którym dokuczają zaparcia, wypróżnianie kojarzy się z czymś nieprzyjemnym i wręcz bolesnym, dlatego powstrzymują potrzebę zrobienia kupy i przeciągają moment pójścia do toalety - jak tylko długo się da. Znacie to? Maluch przerywa zabawę, usztywnia się, zaciska pośladki i krzyżuje nogi lub siada na pięcie, a kiedy znika uczucie parcia, wraca do swoich zajęć? To tzw. postawa retencyjna, a schemat ten układa się w błędne koło. Maluch uczucie parcia odbiera jak ostrzeżenie przed bólem, stąd jego chęć powstrzymania defekacji. Z kolei ignorowanie potrzeby pójścia do toalety sprzyja zaparciom. To dlatego tak ważne jest, by zaparciom zapobiegać, a jeśli się pojawiają, dolegliwości im towarzyszące łagodzić wszelkimi sposobami.
Zaparciom trzeba przeciwdziałać, ponieważ wpływają na komfort życia, ale i na rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży. Co robić? Jeśli przyczyną zaparć jest choroba, należy objąć dziecko pomocą specjalistyczną. Jeżeli zaburzenie ma charakter czynnościowy, należy dołożyć wszelkich starań, by usunąć przyczynę problemu. W tym celu należy:
- zmodyfikować dietę dziecka (pamiętając, że kluczowa jest dieta bogatobłonnikowa),
- postawić na zdrowy tryb życia, dbać o przestrzeganie zdrowych nawyków. Picie dużych ilości wody, stałe pory posiłków, regularny rytm wypróżnień są kluczowe,
- do harmonogramu dziecka wprowadzić regularną aktywność fizyczną, która pobudza motorykę jelit.