Zioła i przyprawy – Twoi magiczni sprzymierzeńcy

Zioła w ostatnich latach zyskały na popularności. Coraz więcej naukowców potwierdza ich dobroczynne działanie na organizm. Mówi się nawet o nadchodzącej erze ziół, która jest powrotem do korzystania z wiedzy medycyny naturalnej. Przekazywane z pokolenia na pokolenie składniki zielarskich mikstur znajdują się przeważnie… w naszych kuchennych szafkach. Warto zatem zgłębić moc przypraw i poznać ich zastosowanie.

Zioła i przyprawy nie mają dużych wartości odżywczych, jednak posiadają wiele właściwości wspomagających zdrowie. Znajdują zastosowanie nie tylko naturalne medykamenty, ale są przede wszystkim naturalnymi dodatkami do potraw, które kształtują ostateczny smak i aromat dania. Niektóre z nich zastępują środki konserwujące, jeszcze inne potrafią zastąpić sól i tym samym wspomóc zbilansowane odżywianie.

Skąd  lecznicze właściwości ziół i przypraw?

Zioła i przyprawy to surowce roślinne pochodzące z różnych części roślin (np. liście, korzenie, kwiaty, nasiona). W ich skład wchodzą kwasy eteryczne, olejki lotne, żywice, alkaloidy i flawonoidy. Lecznicza moc pochodzi właśnie z wymienionych aktywnych składników, które w środowisku naturalnym chronią rośliny przed insektami, pleśnią i innymi pasożytami oraz promieniowaniem słonecznym. Wiele z tych składników wykazuje działanie wyciszające, pobudzające lub lecznicze.

Oto kilka najpopularniejszych ziół i ich zastosowanie:

Rumianek (Chamomilla recituta) – najpopularniejszą formą jest herbatka; rumianek posiada właściwości przeciwzapalne oraz antybakteryjne. Poza tym działa uspokajająco, moczopędnie i pomaga w trawieniu.

Melisa lekarska (Melissa officinalis) – parzona najczęściej w formie herbatki; melisa działa uspokajająco, łagodzi napięcia nerwowe oraz dolegliwości z nimi związane tj. bóle głowy, skurcze, przyspieszona akcja serca. Ponadto pobudza wydzielanie soków żołądkowych i stymuluje trawienie.

Kwiat lipy (Flos Tiliae) – stosowany również jako herbatka, posiada działanie napotne, moczopędne i przeciwskurczowe. Stosowany jest przy grypie i przeziębieniach, stanach gorączkowych oraz w stanach pobudzenia nerwowego, gdyż działa uspokajająco.

Szałwia lekarska (Salvia officinalis L.) – jej główne zastosowanie to leczenie stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Za to działanie odpowiedzialna jest przeciwbakteryjna i przeciwzapalna właściwość szałwii, związana z dużą zawartością olejku eterycznego. Ponadto stosowana jest w nadpotliwości oraz nieżycie przewodu pokarmowego.

Mięta pieprzowa (Mentha piperita) – napary z mięty pieprzowej stosuję się głownie jako środek wspomagający pracę układu pokarmowego. Likwiduje wzdęcia, łagodzi nudności, pobudza apetyt, usprawnia trawienie ciężkostrawnych produktów.

Dziurawiec (Hypericum perforatum) – jest powszechnie stosowany w leczeniu wielu chorób, w tym nerek i płuc. Wykorzystuje się go również w leczeniu zaburzeń snu oraz depresji.

Miłorząb japoński (Ginkgo biloba) – jest zalecany szczególnie w wieku podeszłym, ponieważ poprawia pamięć i czynności poznawcze. Poza tym poprawia krążenie i podwyższa siły witalne.

W codziennym życiu, często używane są przyprawy, które oprócz podkreślenia smaku potrawy potrafią uczynić ją zdrowszą lub łatwiej strawną. Oto korzystne dla zdrowia przykłady zastosowania przypraw:

Regulacja i przyspieszenie trawienia: majeranek, bazylia, kolendra, cząber, estragon, curry, chilli, pieprz.

Zamiennik soli: mieszanka przypraw – pietruszka, estragon, czosnek, bazylia, oregano, tymianek.

Uspokojenie mdłości: melisa, mięta, imbir, cynamon.

Działanie przeciwbólowe: chilli, goździki, melisa.

Działanie antybakteryjne: czosnek, cebula, chrzan.

Poprawienie krążenia: chilli, curry, imbir, goździki, kurkuma, pieprz, rozmaryn.

Piękna skóra i włosy: kurkuma, szałwia, tymianek, majeranek, goździki.

Aby jednak przyprawy oddały nam trochę magicznej mocy, należy je dodawać pod koniec przyrządzania potraw, gdyż w trakcie długotrwałej obróbki termicznej mogą stracić część ze swoich cennych właściwości. Uważni powinni być alergicy, u których przyprawy mogą powodować silne alergie. Należy również pamiętać, że nadmierne stosowanie ziół może powodować skutki uboczne. Warto jednak stosować je podczas codziennego gotowania, ponieważ są jednym z bogatszych źródłem antyoksydantów. A któż z nas nie chciałby jeść smacznie, a przy okazji pozostać dłużej młodym i zdrowym?

Dorota Jesiołowska, dietetyk, www.dietic.pl