Kiedy dziecko ulegnie wypadkowi, dozna urazu, ma objawy choroby lub znalazło się w sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu, aby udzielić mu pierwszej pomocy, najpierw należy ocenić jego stan. To kluczowe, by szybko i przytomnie reagować. O czym pamiętać? Na jakie parametry życiowe zwrócić uwagę, by ocena sytuacji była adekwatna do rzeczywistości, a reakcja była prawidłowa?

Oceniając stan dziecka w sytuacji zagrożenia, jak i jej podejrzeniu, należy pamiętać o tym, że niemowlęta i dzieci różnią się od dorosłych nie tylko wzrostem, masą czy budową, ale i tym, że ich organizmy pracują nieco inaczej.

Podstawowymi działaniami jest ocena wg schematu ABdc, gdzie:

"A" oznacza drożność dróg oddechowych (ang. Airway),
"B" - częstość oddechów (ang. Breathing),
"d" - stan świadomości (ang. Distability),
"c" - krążenie (ang. Circulation).

Jak ocenić stan dziecka? Oddech

Ocena drożności dróg oddechowych polega zarówno na udrożnieniu dróg oddechowych, jak i na utrzymaniu drożności w celu umożliwienia prawidłowego transportu powietrza i właściwej wentylacji minutowej.

Oddech może wskazywać, że z maluchem dzieje się coś złego, a nieprawidłowy oddech może alarmować o zagrożeniu życia. Trzeba przy tym pamiętać, że dziecko będzie oddychało z inną częstością niż dorosły.

Co uznaje się za normę?

Należy pamiętać, że dzieci bardzo często mają przyspieszony oddech gdy płaczą, gorączkują, zakończą aktywność fizyczną. Nie jest to więc powód do niepokoju. Sytuacją alarmującą jest zdecydowanie zbyt wolny bądź ciężki oddech - ponieważ bowiem świadczyć o chorobie bądź nieprawidłowości. Należy wtedy wezwać lekarza.

Ocena stanu dziecka. Akcja serca

Aby ocenić akcję serca, należy zbadać tętno dziecka. Powinno ono wynosić:

  • U niemowlęcia do 3. roku życia 140 uderzeń ma minutę. Tętno u noworodka bada się na tętnicy ramiennej. U dziecka powyżej 1. roku życia na tętnicy szyjnej.
  • U dziecka od 3 miesiąc życia do 2 lat ma tętno wynosi 130 uderzeń na minutę.
  • U dziecka pomiędzy 2 a 10 rokiem życia wynosi 80 uderzeń na minutę.
  • U dziecka powyżej 10. roku życia: 75 uderzeń na minutę.

Prawidłowe krążenie dziecka można – przy braku aparatu umożliwiającego pomiar tętna i ciśnienia - ocenić na podstawie koloru skóry. Niepokojące jest jej zasinienie bądź bladość.

Ocena stanu krążenia winna być dokonywana systematycznie po ocenie drożności dróg oddechowych, częstości oddechu oraz stanu świadomości.

Ocena stanu świadomości

Ocena stanu świadomości jest dla rodziców zmianą najłatwiejszą do zaobserwowania. Jeśli dziecko zachowuje się inaczej niż zwykle: jest znużone, apatyczne i senne, przelewa się przez ręce, reaguje wyłącznie na bodźce bólowe, trzeba natychmiast wezwać pomoc.

By sprawdzić, czy dziecko jest przytomne, należy uklęknąć koło niego i próbować nawiązać kontakt: mówiąc, łaskocząc w stópkę, potrząsnąć za ramiona, pogłaskać po szyi czy policzku.

Wstępna ocena stanu dziecka służy rozpoznaniu zagrożeń, pozwala na szybką reakcję.

Stwierdzenie braku oddychania i krążenia wymagana niezwłocznego rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej oraz wezwania pomocy medycznej.