Naczyniaki u niemowląt

Jeśli u maluszka zauważyłaś czerwoną, być może wypukłą plamkę, zapewne bardzo się wystraszyłaś. Tymczasem zmiana ta, naczyniak, najpewniej jest zupełnie niegroźna. Jak postępować z naczyniakami? Jak je leczyć?

Co to jest naczyniak

Naczyniaki u dzieci to zwykle niegroźne znamiona, które wywodzą się z układu naczyń krwionośnych. Są to zwykle łagodne zmiany skórne, składające się z naczyń krwionośnych. Innymi słowy są to nieprawidłowo rozszerzone naczynia krwionośne.

Niektórzy lekarze uważają, że naczyniaki to nie łagodne nowotwory, a zaburzenia rozwojowe.

Naczyniaki częściej pojawiają się u niemowląt rasy białej, dziewczynek i wcześniaków. Ma je nawet co trzecie dziecko – rodzi się z nim bądź pojawia się on na jego skórze w ciągu kilku tygodni po narodzinach (najczęściej 1-2 tygodnie po porodzie).

Na początku naczyniak to płaskie, czerwone znamię. Najczęściej w pierwszym roku życia przekształca się w gąbczastą masę. Rodzice wówczas panikują, bo naczyniak wystaje spod skóry i gwałtownie rośnie (może mieć kilka cm średnicy). Tak szybko jednak, jak zacząć się powiększać, przechodzi w stan spoczynku, by w końcu zaniknąć (do ukończenia 10. roku życia). Gdy znamię staje się miękkie i blednie to właśnie znak, że zaczyna znikać. Pozostanie po nim przebarwienie lub skupisko drobnych naczynek.

Najczęściej naczyniaki nie stanowią żadnego zagrożenia i nie wymagają leczenia, bo są jedynie defektem kosmetycznym. Znikają samoistnie, a zmiany nie bolą, nie dokuczają i nie swędzą, nie mogą się przenosić, a i nie można się nimi zarazić.

Naczyniaki występują na twarzy, skórze głowy, tylnej części szyi lub na tułowiu dziecka, rzadziej na nóżkach lub ramionach. Dziecko może mieć jednego naczyniaka lub kilka naczyniaków różnej wielkości.

Przyczyny powstawania naczyniaków

Przyczyny naczyniaków nie są znane. Nie wiadomo, co odpowiada za to, że naczynia krwionośne łączą się w grupy. Być może zjawisko ma podłoże genetyczne, a może ma to związek z białkami wytwarzanymi przez łożysko w czasie ciąży. Naczyniaki mogą być też jednym z objawów niektórych chorób (na szczęście dzieje się tak rzadko).

Rodzaje naczyniaków

Lekarze wyróżniają kilka odmian naczyniaków. Są wśród nich naczyniaki powierzchowne (małe, czerwone płaskie plamki, które znikają najłatwiej), jak i głębokie (mają mniej żywy, bardziej silny kolor. Dziecko się z nim nie rodzi, a dostrzeżony są najczęściej później, kiedy pojawia się wyraźne zgrubienie).

Najczęściej spotyka się naczyniaki:

• naczyniak zwykły - wypukła, żywo czerwona plama, pojawiająca się na skórze dziecka wkrótce po urodzeniu. W większości przypadków zanika sam.
• naczyniak włośniczkowy („znamię truskawkowe”) – czerwony i miękki, kiedy się go uciska, blednie. Diagnozuje się je u noworodków i niemowląt, najczęściej samoistnie zanika.
• naczyniak płaski – płaska, ograniczona plama, czerwona lub różowo-czerwona (bardziej intensywny odcień od gorąca bądź wysiłku). Jest widoczna po urodzeniu. Zwykle występuje na karku, czole lub powiece lub karku. Nie ustępuje samoistnie.
• naczyniak jamisty – czerwony lub sinoczerwony, miękki i wypukły. Rzadko ustępuje samoistnie. Może wywoływać komplikacje.
• naczyniak limfatyczny - wywodzi się z naczyń limfatycznych, najczęściej występuje na głowie i szyi. Może pękać i krwawić. Występuje od urodzenia lub pojawia się w pierwszych latach życia.

Leczenie naczyniaków

Naczyniaki najczęściej znikają samoistnie, z czasem blednąć i zanikając, jednak zawsze wymagają konsultacji lekarskie.

Dziecko, które je ma, powinno być pod opieką lekarza – najczęściej onkologa.
Bywa, że niepokój lekarzy wzbudza mnogość naczyniaków. Istnieje wówczas podejrzenie, ze zmiany dotknęły także narządy wewnętrzne, co zagraża życiu dziecka. Wówczas, w ramach diagnostyki, wykonuje się badania USG jamy brzusznej i głowy.

Niektóre naczyniaki wymagają interwencji lekarza, który go usuwa. Usunięcie naczyniaka jest konieczne, gdy jego lokalizacja i rozrost mogą prowadzić do powikłań -  znajdują się w miejscach trudnych do pielęgnowania i stanowią zagrożenie dla dziecka (oko, warga), a także te, które nie chcą się wchłonąć (operuje się nastolatków) lub szpecą dziecko. Kiedy jeszcze usuwa się naczyniaki? Gdy te szybko się powiększają, bolą, zmieniają kolor, pojawiają się nagle i towarzyszą im inne dolegliwości (np. gorączka).

Naczyniaki usuwa się operacyjnie: klasyczny zabieg chirurgiczny z użyciem skalpela, ostrzykiwanie kortykosteroidami, metoda krioterapii bądź laser.

Powikłania

Naczyniaki mogą być przyczyną krwawienia, niekiedy dość obfitego, dlatego należy o nie dbać.
Naczyniaki trzeba obserwować, chronić przed urazami, zadrapaniem, podrażnieniem czy zerwaniem. Nie wolno ich uciskać. Trzeba osłaniać przed słońcem i mrozem. Można je myć mydłem i smarować balsamem dla dzieci lub oliwką (by nie pękały i nie krwawiły).

Jeśli dojdzie do lekkiego krwawienia wskutek skaleczenia, pęknięcia czy urazu, naczyniaka należy przemywać wodą z mydłem i zaklejać plasterkiem. Jeśli jednak naczyniak zaczyna silnie krwawić, pojawia się na nim rana, objawy infekcji lub siniak, a on sam twardnieje lub gwałtownie rośnie, konieczna jest konsultacja lekarska.