Mdłości, nudności i wymioty w ciąży – czy musisz je znosić?

Poranne vs wieczorne mdłości w ciąży - czy to normalne zjawisko?

Zazwyczaj mówi się o porannych nudnościach, jednak ta nieprzyjemna dolegliwość w ciąży może pojawić się o każdej porze dnia lub w nocy. Wieczorne mdłości na początku ciąży to normalne i powszechne zjawisko. Co więcej, o częstości, nasileniu i porze pojawienia się nudności decydują zwykle indywidualne predyspozycje. Jedne kobiety zmagają się z nimi rano, na czczo, zaraz po przebudzeniu, inne zaś wieczorem i po posiłku. Mdłości mogą występować w nocy, a w ciągu dnia nawet kilka razy.

Kiedy pojawiają się nudności w ciąży i kiedy mijają? Zazwyczaj mdłości i wymioty pojawiają się pomiędzy 4. a 9. tygodniem ciąży, a ich największe nasilenie przypada na okres między 7. a 12. tygodniem1. U większości kobiet mijają razem z końcem pierwszego trymestru, czyli koło 13-14. tygodnia. Nie jest to jednak regułą. U 13% ciężarnych nudności i wymioty mogą występować nawet po 20. tygodniu ciąży, a niektóre kobiety zmagają się z nimi aż do samego porodu2.

Nie do końca znana jest przyczyna mdłości w ciąży. Prawdopodobnie mogą mieć związek z bardzo dużym stężeniem hormonu gonadotropiny kosmówkowej (hCG) na początku ciąży, z zwiększonym stężeniem estrogenu oraz wynikać z predyspozycji genetycznych. Wówczas większe ryzyko pojawienia się porannych, popołudniowych lub wieczornych dolegliwości występuje u kobiet, u których inne ciężarne w rodzinie zmagały się z tymi dolegliwościami3,4.

Jakie konsekwencje mogą mieć wymioty w ciąży?  

Nudności w ciąży to powszechne zjawisko, nawet 50-80% ciężarnych doświadcza tych nieprzyjemnych dolegliwości w pierwszym trymestrze ciąży2. Wciąż pokutuje przekonanie, że mdłości w ciąży to naturalne zjawisko i trzeba je przeczekać. Nie zmienia to jednak faktu, że to ogromna uciążliwość dla przyszłych mam. Częste i trudne do przewidzenia nudności i wymioty potrafią skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie i odebrać radość z oczekiwania na nowego członka rodziny. Mogą mieć poważny wpływ na różne aspekty życia ciężarnej: zdrowotne, emocjonalne i ekonomiczne.

Konsekwencje emocjonalne  

Zły stan fizyczny mocno przekłada się na stan psychiczny przyszłej mamy. Kobieta staje się rozdrażniona, jest osłabiona i wyraźnie izoluje się od otoczenia. Trudne do przewidzenia, męczące mdłości czy wymioty sprawiają, że unika spotkań towarzyskich i czuje skrępowanie w relacjach z bliskimi. Fizyczne osłabienie przekłada się na obniżenie nastroju, niechęć do działania i unikanie aktywności. Pojawia się lęk o rozwijające się dziecko oraz obawa, czy będzie w stanie zaopiekować się pozostałymi członkami rodziny. Dokuczliwe nudności i wymioty nie tylko znacząco obniżają jakość życia ciężarnej, ale też przyczyniają do decyzji o zajściu w kolejną ciążę5,6.

Konsekwencje zdrowotne  

Nieleczone, częste i przedłużające się nudności i wymioty w ciąży, mogą przerodzić się w niepowściągliwe wymioty ciężarnych, a te z kolei mogą skutkować utratą wagi, odwodnieniem, zaburzeniami równowagi wodno-elektrolitowej oraz trudnościami w dostarczeniu i wchłanianiu witamin, minerałów i innych składników odżywczych tak ważnych szczególnie w początkowym okresie ciąży. Niepowściągliwe wymioty mogą objawiać się utratą elastyczności skóry, chronicznym zmęczeniem i bólem głowy. Mogą prowadzić do zaburzeń snu i zasłabnięć oraz zwiększają ryzyko niskiej masy urodzeniowej dziecka 5,6.

Konsekwencje ekonomiczne  

Uciążliwe i częste wymioty skutecznie utrudniają wykonywanie najprostszych zadań. Kobiecie trudno skupić się na zleconej pracy i znacznie spada jej wydajność. Ma trudność, aby sprostać zawodowym wymaganiom, co skutkuje częstymi zwolnieniami lekarskimi. Kobiety pracujące na etacie (na umowę o pracę) mają możliwość wzięcia płatnego zwolnienia lekarskiego. Jednak w przypadku ciężarnych prowadzących własną działalność jest to znacznie trudniejsze i wiąże się z czasowym ograniczeniem części dochodów.

Czy musisz znosić nudności i wymioty?  

Dokuczliwe i nieleczone wymioty w ciąży mogą prowadzić do nasilenia tych nieprzyjemnych dolegliwości i pojawienia się niepowściągliwych wymiotów ciężarnych (hyperemesis gravidarum, HEG), których leczenie jest trudne i w niektórych przypadkach wymaga hospitalizacji4. Dlatego już przy pierwszym epizodzie mdłości lub wymiotów warto szukać pomocy u lekarza prowadzącego ciążę, który może wskazać kilka sposobów na złagodzenie objawów lub zalecić właściwe leczenie.

Wśród domowych sposobów łagodzenia mdłości, kobietom zazwyczaj poleca się naturalne mikstury oparte na naparach z imbiru, rumianku, liściach malin oraz cytrynie i migdałach. Pomocne w łagodzeniu mdłości może być unikanie pokarmów o intensywnym zapachu lub smaku, ograniczenie jazdy autem oraz spożywanie niewielkich posiłków co kilka godzin. Warto podkreślić, że w przypadku wielu ciężarnych domowe sposoby na nudności i wymioty w ciąży nie sprawdzają się. W takich sytuacjach warto zwrócić się po profesjonalną pomoc do swojego lekarza prowadzącego. Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy, że w Polsce dostępne jest skuteczne i bezpieczne leczenie nudności w ciąży, możliwe do stosowania już od pierwszego trymestru, niepowodujące działań niepożądanych u płodu.
 

Źródła:

1.     Association of Professors of Gynecology and Obstetrics, Continuing Series on Women’s Health Education. Nausea and vomiting of pregnancy. 2018.
2.     Matthews A., Haas D.M., O’Mathúna D.P., Dowswell T., Interventions for nausea and vomiting in early pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 9. Art. No.: CD007575. DOI: 10.1002/14651858. CD007575.pub4.
3.     Bustos M., Venkataramanan, R., Caritis S., Nausea and Vomiting of pregnancy – What’s New? Autonomic Neuroscience 2017; 202:62-72.
4.     ACOG Practice Bulletin No. 189: Nausea and Vomiting of Pregnancy. Obstetrics & Gynecology 2018; 131:e15-e30.
5.     Attard C.L. i wsp., The burden of illness of severe nausea and vomiting of pregnancy in the United States. Am J Obstet Gynecol. 2002; 186:S220-S227.
6.     Heitmann K. i wsp., The burden of nausea and vomiting during pregnancy: severe impacts on quality of life, daily life functioning and willingness to become pregnant again – results from a cross-sectional study. BMC Pregnancy and Childbirth 2017; 17:1-12.