Dieta eliminacyjna alergika a niedobory. Jak im zapobiegać?

Dieta eliminacyjna u dzieci z alergią pokarmową może być przyczyną niedoborów żywieniowych i w konsekwencji prowadzić do zaburzenia wzrastania i innych niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. To dlatego tak ważne jest, aby monitorować stan odżywienia i wzrastania dzieci, a w przypadku stwierdzenia niedoborów suplementować te składniki odżywcze, których dodatkowa podaż jest konieczna.

Alergie u dzieci nie są łatwe do zdiagnozowania. Czasem trudno wykryć pokarmy, które prowadzą do powstania uczulenia, dlatego dieta eliminacyjna jest jednym z dobrych sposobów, który pozwala rozpoznać i usunąć przyczynę alergii dziecka.

Wprowadzenie diety eliminacyjnej, a co za tym idzie ograniczenie alergizujących składników spożywczych w diecie jest jedynym sposobem leczenia alergii pokarmowej, niestety niesie za sobą ryzyko niedoborów żywieniowych. Wiele produktów lub grup żywnościowych, które będą wyeliminowane, mogą być ważnym źródłem składników odżywczych dla organizmu.

U dziecka w wieku do 6. miesiąca życia zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze można zaspokoić odpowiednim rodzajem mieszanki mlecznej, ale jeśli u starszego dziecka alergia nie ustąpi lub rozwinie się alergia na wiele produktów, to takie dziecko niestety jest w grupie ryzyka przewlekłego niedoboru składników odżywczych.

Najczęściej alergizujące pokarmy:

• mleko krowie,
• jajo kurze,
• soja,
• pszenica,
• orzeszki ziemne,
• orzechy laskowe,
• orzechy włoskie itp.,
• ryby,
• skorupiaki.

Ponad 90% reakcji alergicznych u dzieci i 85% u dorosłych spowodowana jest właśnie przez te pokarmy.

Każde dziecko z alergią na pokarm powinno być monitorowane  pod  kątem  zaburzeń  wzrastania  oraz  niedoborów  żywieniowych

W jaki sposób monitorować dietę eliminacyjną?

Lekarz  przeprowadzający wywiad powinien sprawdzić, jakie istnieją zagrożenia związane ze stosowaniem diety eliminacyjnej i ewentualnie zaproponować suplementację. Monitorowanie stanu odżywienia i wzrastania u dzieci z alergią na pokarmy opiera sie na siatkach centylowych oraz badaniach krwi. Powinno się unikać zbędnych i nadmiernie rozbudowanych oraz zbyt długo stosowanych diet eliminacyjnych. 

Włoskie Towarzystwa: Żywienia Dzieci oraz Alergologii i Immunologii Dziecięcej opublikowały rekomendacje zawierające m.in. informację, że dzieci z alergią pokarmową mają zdecydowanie gorsze wzrastanie w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami. Widoczny jest również związek zaburzeń wzrastania z ilością wykluczonych z diety składników  pokarmowych oraz długością stosowanej diety eliminacyjnej

Uzupełnianie niedoborów przy diecie eliminacyjnej

W diecie eliminacyjnej bardzo ważne jest zapobieganie niedoborom. Suplementacja u dzieci z alergią na pokarmy dotyczy zwłaszcza dzieci po 6. miesiącu życia. Im starsze dziecko, tym większy jest problem niedoborów żywieniowych, dlatego tak ważne jest monitorowanie oraz dostarczanie stosownych preparatów.

• WAPŃ - może być konieczna dodatkowa suplementacja. Podaje się go zawsze z witaminą D. Suplementacja jest konieczna w przypadku, kiedy spożycie preparatu mlekozastępczego jest niewystarczające. Jest niezbędna u dzieci powyżej 1. roku życia z alergią na białka mleka krowiego.

• WITAMINA D - suplementacja zgodnie z zaleceniami. Może okazać się, że niedobory są na tyle duże, że będzie potrzebna inna niż standardowo rekomendowana dawka.

• DHA - zgodnie z zaleceniami lekarza, chyba że dziecko otrzymuje 1 do 2 porcji tłustych ryb tygodniowo.

• ŻELAZO - wprowadzanie pokarmów uzupełniających o dużej ilości żelaza, jeśli konieczna jest suplementacja, to przy współudziale witaminy C.

• WITAMINY Z GRUPY B - niemal wszystkie najpopularniejsze pokarmy alergizujące są źródłem witamin z grupy B, stąd istnieje konieczność uzupełniania braków przy pomocy suplementacji.

Jakie składniki odżywcze mogą wymagać suplementacji u dzieci z alergią pokarmową?

Dzieci uczulone na mleko mogą wymagać suplementacji takich składników jak: wapń, fosfor, witamina A, witamina D, witamina B12, kwas pantotenowy, ryboflawina. Dzieci  powyżej 6. miesiąca życia z alergią na białko mleka krowiego i dzieci z alergią pokarmową na  wiele  produktów należą do grupy ryzyka niedoborów żywieniowych, a przede wszystkim niedoborów mikroskładników odżywczych.

Dzieci uczulone na jaja mogą wymagać suplementacji takich składników jak: ryboflawina, kwas pantotenowy, witamina B12, biotyna, selen, DHA. Dzieci uczulone na ryby mogą wymagać suplementacji takich składników jak: cynk, żelazo hemowe, DHA. Dzieci z alergią pokarmową, stosujące dietę eliminacyjną z wykluczeniem jaj i ryb, nieprzyjmujące  odpowiedniej  hipoalergicznej mieszanki mlecznej, wymagają suplementacji m.in. wapnia, witaminy D, ryboflawiny, cynku, żelaza, witaminy B12 i kwasu dokozaheksaenowego.

Dzieci uczulone na ziarna zbóż mogą wymagać suplementacji takich składników jak: tiamina, ryboflawina, niacyna, żelazo, foliany.

Dzieci uczulone na orzechy ziemne mogą wymagać suplementacji takich składników jak: Witamina E, niacyna, magnez, mangan, chrom