Kolka niemowlęca - skąd się bierze, jak sobie radzić i kiedy się zaczyna?

Kolka niemowlęca to bardzo częsta przypadłość, która utrudnia życie niemowlętom i ich opiekunom. Czym jest?

Kryteria pozwalające rozpoznać kolkę u niemowląt opracował amerykański pediatra Morris Wessel już w 1954 roku. Nazwano je „regułą trzech”. Według niej, kolkę należy podejrzewać, jeśli zdrowe dziecko intensywnie płacze:

• przynajmniej 3 godziny na dobę,
• przez więcej niż 3 dni w tygodniu,
• dłużej niż przez 3 tygodnie.

Kiedy się zaczyna kolka?

Ile trwa kolka niemowlęca? Dolegliwości zwykle pojawiają się od około 2. tygodnia życia u donoszonego noworodka (lub później u maluszków urodzonych przedwcześnie, to jest wcześniaków). Prawie zawsze przechodzi w pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia. Zaburzenie to dotyka zarówno niemowlęta karmione piersią, jak i mlekiem modyfikowanym.

Epizody kolki mogą występować o każdej porze dnia i nocy, zazwyczaj jednak rozpoczynają się późnym popołudniem lub wczesnym wieczorem.

Jakie są objawy kolki? Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą? Jej objawy pojawiają się z reguły nagle, często po karmieniu i są bardzo nasilone. Dziecko staje się niespokojne, pręży się i wygina, zaczyna rozpaczliwie płakać. Płacz jest głośny i trwa od 1 do 4 godzin w ciągu doby. Buzia maluszka jest zaczerwieniona, brzuszek bywa wzdęty. W trakcie ataku kolki niemowlę podkurcza nóżki, jego stópki są często zimne, a dłonie zaciśnięte w piąstki.

Jakie są przyczyny kolki niemowlęcej? Mimo wielu badań wciąż nie ustalono, co jest przyczyną kolki. Podejrzewa się, że odpowiada za nią:

• Niedojrzałość układu pokarmowego oraz bariery jelitowej(mięśnie jelit często pozostają w skurczu).

• Przejściowa nietolerancja laktozy, alergia pokarmowa lub nadwrażliwość na białko mleka krowiego.

• Niedojrzałość układu nerwowego odpowiadającego za czucie trzewne oraz nadwrażliwość na bodźce (ostre światło, głośne dźwięki).

• Połykanie nadmiernej ilości powietrza podczas ssania piersi, picia mleka modyfikowanego z butelki lub nadmierne wytwarzanie gazów w jelitach.

• Nieprawidłowa technika karmienia piersią u dzieci karmionych piersią lub nieodpowiedni smoczek.

• Zaburzenia flory jelitowej.

• Zaburzona perystaltyka i nadmierne gromadzenie gazów.

• Zmieniona gospodarka hormonów żołądkowo-jelitowych, w tym obniżony poziom serotoniny.

• Przeciążenie przewodu pokarmowego niemowlęcia po zbyt obfitym posiłku.

• Niepokój przenoszony z rodziców na dziecko.

Warto wiedzieć, że kolki u niemowląt mogą maskować choroby objawiające się bólem brzuszka, dlatego bardzo ważna jest diagnostyka. Między innymi kolka może pojawiać się w przebiegu alergii pokarmowej (najczęściej na białka mleka krowiego), nietolerancji laktozy czy w refluksie żołądkowo-przełykowym.

Jeśli zauważysz, że oprócz kolki wzrost, waga i rozwój maluszka wydają ci się nieharmonijny i nieprawidłowy zgłoś się do lekarza.

Jak radzić sobie z kolką niemowlęcą? Choć nie jesteśmy w stanie sprawić, że kolka zniknie, możemy łagodzić towarzyszące jej dolegliwości. Co rekomendują lekarze i rodzice?

Czynności uspokajające

Na kolki niemowlęce pomaga:

• delikatny masaż brzuszka,
• ciepłe okłady (sprawdza się ogrzana pieluszka tetrowa czy termofor z pestek wiśni),
• rytmiczne kołysanie, noszenie dziecka w chuście lub na rękach, co pozwala na szybsze odprowadzenie nagromadzonych gazów. Ważne, by robić to w odpowiedni sposób: główka dziecka powinna znajdować się wyżej niż reszta ciała, a brzuszek powinien przylegać do przedramienia rodzica,
• jazda samochodem,
• przytulanie maluszka,
• położenie na brzuszek ciepłej poduszki czy termoforu.
• czasami pomaga „biały szum”, wydobywający się z zabawki, zmywarki czy suszarki.

Zastosowanie ziół

W badaniach naukowych dowiedziono, że skuteczne są herbatki ziołowe zawierające, np. koper włoski, rumianek czy melisę. Wszystkie mają działanie rozkurczowe. Jednak pamiętaj, że u niektórych niemowląt mogą wywołać reakcję alergiczną.

Sięganie po preparaty zawierające symetykon

W leczeniu kolki lekarze czasami zalecają podawanie symetykonu, która jest substancją zmniejszającą napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu w jelitach.Dzięki temu gaz łatwiej zostaje usunięty z jelit, co powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych ze strony brzuszka.

Podawanie probiotyków i prebiotyków

Prebiotyki stymulują rozwój prawidłowej flory jelit, w tym szczepów Bifidobacteriumi Lactobacillus. Najważniejszymi prebiotykami są oligosacharydy obecne w mleku kobiecym. Można je również znaleźć w postaci preparatów dla najmłodszych. Probiotyki czyli tzw. dobre bakterie odbudowują naturalną florę bakteryjną. Według najnowszych badań zauważono u dzieci cierpiących z powodu kolki badaniami zaburzenia flory jelitowej i skutecznym sposobem na zmniejszenie dolegliwości okazało się podawanie probiotyków. Z ostatnich badań wynika, że największe zmiany zaobserwowano wśród dzieci, którym podawano probiotyczne bakterie L. Reuterii.

Możesz sięgać po suplement diety, który łączy dobroczynne działanie ziół z probiotycznymi właściwościami kwasu mlekowego przynosząc ulgę w przypadku kolkowych bólów brzuszka.

W leczeniu kolki niemowlęcej potwierdzono skuteczność: Lactobacillus reuteri, mleka modyfikowanego HA z dodatkiem prebiotyków oraz obniżoną zawartością laktozy, herbatek ziołowych, w tym koperkowej, roztworu sacharozy, masażu brzuszka i trimebutyny. [1]

Jak postępować, gdy dziecko zmaga się z kolką?

Kolkę może wywołać wiele czynników, dlatego może się okazać, że będziecie musieli wypróbować różne metody, zanim znajdziecie idealną dla waszego maleństwa.

Najważniejsze, żeby zachować spokój i nie obwiniać się. Szukaj wsparcia i pomocy. Rozmawiaj z pediatrą, ale i zaglądaj na fora internetowe, na których mamy dzielą się swoim doświadczeniem.

Choć kolka to choroba samoograniczająca, może prowadzić do wielu zaburzeń. Płacz dziecka może powodować u rodziców wiele zaburzeń emocjonalnych, prowadząc w skrajnych przypadkach do zachowań, które skutkują powstaniem u płaczącego niemowlęcia zespołu dziecka maltretowanego, najczęściej w postaci tzw. zespołu dziecka potrząsanego (shaken baby syndrome). [1]

Pamiętaj, że kobjawy kolki mijają i nie mają wpływu na prawidłowy rozwój niemowlęcia.