Co najczęściej uczula niemowlę

Co najczęściej uczula niemowlę

Przyczyny alergii są różne, a jej objawy mogą wystąpić u każdego - niezależnie od wieku. Problem ten dotyka również niemowlęta. U większości małych alergików niepokojące symptomy nadwrażliwości pojawiają się najczęściej ze strony przewodu pokarmowego, skóry i układu oddechowego. Czy wiesz, co najczęściej uczula maluszki? Jak rozpoznać i leczyć alergie? Na co zwrócić uwagę?

Co to jest alergia?

Alergia u niemowląt, ale także starszych dzieci i dorosłych to z definicji patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na oddziaływanie różnych obcych substancji nazywanych alergenami. Polega ona na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji – mediatorów stanu zapalnego.

Oznacza to, że alergia jest nieprawidłową reakcją organizmu na czynniki, które zwykle nie są szkodliwe i powinny być przez organizm traktowane obojętnie. U alergika tak się nie dzieje: w wyniku reakcji wydzielana jest histamina, która może powodować symptomy alergii.

Alergia u niemowląt

W zależności od rodzaju alergii lub jej nasilenia, pierwsze symptomy alergii u dzieci mogą pojawić się zarówno u noworodka, czyli w pierwszych dniach życia, jak i na późniejszych etapach. Niekiedy symptomy alergii mogą się zmniejszać i ukrywać przez wiele lat, żeby pojawić się w dorosłym życiu w okresach spadku odporności lub drastycznego wzrostu nasilenia reakcji alergicznej.

Alergia może dotknąć niemowlę już w pierwszych dniach życia, ponieważ układ odpornościowy malucha jest jeszcze niedojrzały i może reagować w sposób niepożądany na alergen.

Niektóre dzieci są bardziej narażone na wystąpienie alergii. To wcześniaki oraz dzieci obciążone genetycznie alergią. Jeśli jedno z rodziców ma alergię, to prawdopodobieństwo wystąpienia alergii u ich dziecka wynosi aż 60 %.

Występowanie alergii pokarmowej u niemowląt szacuje się na 4-8%, a za najczęstszy alergen uznawane jest białko mleka krowiego.

Alergia u niemowląt a karmienie

Alergia u niemowląt może mieć charakter wziewny bądź kontaktowy, a także pokarmowy i to nawet wtedy, gdy dziecko odżywia się wyłącznie mlekiem. Ma to związek z tym, że alergen może znajdować się w mleku tak mamy, jak modyfikowanym. Wówczas karmiąca mama musi wprowadzić dietę eliminacyjną bądź zmienić mleko modyfikowane na hipoalergiczne. W późniejszym okresie, już po wprowadzeniu do diety innych pokarmów niż mleko, alergia może mieć związek z nowym produktem, jaki pojawił się w diecie dziecka.

Pamiętaj, że profilaktyczne wykluczanie z diety w czasie karmienia piersią niektórych, potencjalnie uczulających składników nie zmniejsza ryzyka wystąpienia alergii.

Bardzo ważne jest, by ustalić, co jest przyczyną kłopotów i ów alergen wyeliminować - tak z diety, jak i z otoczenia. To ważne, bowiem reakcja alergiczna może być silna, a w swej skrajnej postaci - mowa o wstrząsie anafilaktycznym - jest zagrożeniem życia.

Bardzo ważne jest obserwowanie dziecka, a w przypadku niemowląt istotny jest sposób rozszerzania diety: każdy nowy pokarm należy wprowadzać zaczynając od małych ilości, stopniowo ją zwiększając, by w razie wystąpienia niepokojących objawów móc szybko ustalić alergen.

Zaleca się, by nowe do diety dziecka wprowadzaćstopniowo i pojedynczo, najlepiej z przerwami między potencjalnie uczulającymi produktami. To pozwala na precyzyjniejsze określenie, które składniki mogą powodować reakcję alergiczną u dziecka

W razie wystąpienia niepokojących objawów obserwuj też, czy źródło alergii nie leży w otoczeniu lub składzie detergentów (np. proszek czy płyn do prania).

Co najczęściej uczula niemowlę?

U niemowląt najczęściej występuje alergia pokarmowa, ponieważ układ pokarmowy malucha jest nie w pełni dojrzały. Istnieją produkty bezpieczne nawet dla małych alergików, ale i i lista produktów, które najczęściej uczulają.

Alergie pokarmowe u niemowląt

Alergia pokarmowa dotyka około 1 − 2% niemowląt karmionych piersią. Problem dotyczy przede wszystkim dzieci z tak zwanych grup ryzyka, między innymi tych, u których w najbliższej rodzinie występuje alergia, na przykład u rodziców lub rodzeństwa.

Wśród niemowląt najczęściej pojawia się:

  • alergia na mleko(białka mleka krowiego), która jest najczęściej występująca alergią, zwłaszcza u małych dzieci. To dość powszechna dolegliwość, przy czym naukowcy od lat obserwują tendencję wzrostową. Dobra wiadomość jest taka, że 80% maluchów wyrasta z niej około 5 roku życia.

  • alergia na gluten (białko z żyta, pszenicy, jęczmienia, owsa). Uczulenie na gluten u niemowląt dotyczy od 10% do 25% wszystkich alergii pokarmowych. Gluten w diecie niemowląt może pojawić się nie tylko w bułeczkach czy kaszkach. Zawieraja go również wędliny, parówki, słodycze, serki czy desery.

  • alergia na ryby. W ciągu ostatnich lat wzrosło spożycie ryb i owoców morza, stąd coraz więcej i częściej mówi się o alergii na te produkty.  Ale alergia na ryby dotyczy jedynie 2% populacji. Ryby i owoce morza  pobudzają wydzielanie histaminy, a i zawierają substancje podobne do niej w działaniu.

  • alergia na owoce. Do owoców, które wywołują uczulenia należą między innymi: jabłka, banany, truskawki, kiwi  i cytrusy

  • alergia na warzywa. Najczęściej uczula seler, pomidor, papryka. Bezpieczne warzywa to marchew, dynia, ziemniak.

  • alergia na  mięso - najczęściej uczula cielęcina, wołowina (zwłaszcza u osób z nietolerancją lub alergią na białka mleka) i kurczak.

  • alergia na kakao, czekolada, miód.

  • alergia na sezam i alergia na soję. Nasiona sezamu są znanym, silnym alergenem, choć okazuje się, że uczulać mogą także inne nasiona: słonecznika, maku, gorczycy, rzepaku, dyni.

  • alergia na orzechy. Orzeszki ziemne to jedne z najczęstszych i najsilniejszych znanych alergenów. Alergia na nie jest często chorobą całego życia – i to wyjątkowo dokuczliwą.

  • alergia na jajato jedna z najczęściej spotykanych chorób alergicznych. Alergenem jest jajko - częściej uczula tylko krowie mleko. Dotyka ona szczególnie małe dzieci, które z wiekiem z niej wyrastają.

Alergie wziewne

Alergia wziewna jest wynikiem reakcji organizmu na białka i inne substancje znajdujące się we wdychanym powietrzu.

Najczęściej objawy alergii u niemowląt wywołują:

  • pleśnie(zarodki pleśni najczęściej znajdują się w łazience i kuchni - ciepło, wilgoć i słaba wentylacja tworzą dla nich idealne środowisko).
  • roztocza kurzu domowego (te niewidoczne gołym okiem pajęczaki ukrywają się w dywanach, kocach, ciężkich zasłonach, maskotkach, tj. tam, gdzie gromadzi się kurz.
  • pyłki roślin: drzew i traw.

Alergia kontaktowa

Objawy alergii kontaktowej wywołuje zwykle:

  • proszek, płyn do prania, płyn do płukania oraz kosmetyki używane do pielęgnacji skóry dziecka.

Rzadziej spotykane u dzieci są alergie związane są z ukąszeniami owadów oraz kontaktem skóry z substancjami uczulającymi, takimi jak nikiel czy lateks.

Jakie są najczęstsze objawy alergii u niemowląt?

Najczęściej u niemowląt obserwuje się takie objawy alergii jak:

  • objawy ze strony przewodu pokarmowego: ból brzucha, biegunka, wymioty, ulewanie, wzdęcia brzuszka i napady kolki, krew w stolcu, słabe łaknienie. To najczęstsze objawy alergii pokarmowej,
  • symptomy skórne: egzema, wyprysk alergicznym, AZS, czerwone policzki, trądzik niemowlęcy - wyglądające jak polakierowane, pokrzywka, wysypka.

Wysypka alergiczna u dziecka pojawia się najczęściej na policzkach, które są czerwone, mocno swędzące, a od pocierania i drapania wyglądają tak, jakby były polakierowane. Objawy skórne mogą pojawić się też w innych częściach ciała, zwykle nie obejmują okolicy pieluszkowej,

  • objawy ze strony układu oddechowego: katar alergiczny (katar sienny, który objawia się dużą ilością wodnistej wydzieliny z nosa, przewlekły kaszel (męczący i duszący suchy, nasilający się nocą), świszczący oddech, duszność, sapka, swędzenie nosa,
  • anemia z powodu niedoboru żelaza,
  • zaczerwienienie skóry wokół odbytu,
  • nasilony niepokój i rozdrażnienie.

Warto przy tym pamiętać, że objawy skórne wcale nie muszą świadczyć o alergii skórnej, a bóle brzuszka czy biegunka nie są jednoznaczne z uczuleniem na pokarmy.

Trzeba pamiętać, że alergia u niemowlaka jest także przyczyną symptomów ogólnych i bardzo niespecyficznych. Najczęściej mały alergik jest płaczliwy, rozdrażniony, bardzo łatwo wybudza się z drzemek. Charakterystycznym i niepokojącym objawem jest z kolei to, że dziecko uczulone nie przybiera prawidłowo na wadze. Oznacza to, że odżywcze składniki pokarmowe nie są przyswajane przez jego organizm.

reklama

Jak leczyć alergię u niemowląt?

Jedno jest pewne - jeśli zauważysz niepokojące symptomy alergii – od pokrzywki, przez katar i kaszel, po zapalenie spojówek – musisz reagować. To ważne. Niestety nie wystarczy smarowanie zmian skórnych czy inne sposoby leczenia objawowego. Trzeba znaleźć przyczynę problemów.

U niemowląt każde podejrzenie alergii powinno być konsultowane z lekarzem w celu ustalenia prawidłowej diagnozy. Jedna z podstawowych metod diagnozowania alergii u niemowląt i małych dzieci są alergiczne testy skórne i badania z krwi. Pamiętaj jednak, że u niemowląt i małych dzieci mogą być niewiarygodne.

Niemowlęta nie wytwarzają wystarczającej IgE (w skrócie immunoglobuliny E). To przeciwciało, które reaguje na alergeny. Co więcej prawidłowe stężenie IgE nie wyklucza alergii.

Normy dotyczące badań alergicznych z krwi są różne i wahają się w zależności od wieku dziecka:

  • noworodki: 5-10 j./ml
  • niemowlęta: 30 j./ml
  • dzieci w wieku 7-10 lat: 300 j./ml

Tak więc ustalenie, czy twoje dziecko ma alergię pokarmową czy nietolerancję, jest niezwykle trudne. Badania pokazują również, że rodzice 4 razy samodzielnie „wykrywają” alergię pokarmową u swoich dzieci, niż ma to miejsce w rzeczywistości. Dlatego lekarz oprze się głównie na wywiadzie z tobą.

Jak się leczy alergię? Kluczowe jest wyeliminowanie alergenu (np. dieta eliminacyjna czy zmiana proszku do prania). W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie odpowiednich leków przeciwalergicznych w postaci kropli doustnych. Leczenie schorzeń skórnych wymaga często stosowania środków przeciwzapalnych i glikokortykosteroidów.

Należy pamiętać o wpływie czynników środowiskowych, takich jak zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy czy bierne palenie, które wzmacniają objawy uczulenia oraz o tak zwanych reakcjach krzyżowych z udziałem co najmniej dwóch alergenów różnego typu.

Jak w takim razie rozpoznasz, że wysypka pod pieluszką jest reakcją na odparzenie, a nie alergią?

Najważniejsza jest wnikliwa obserwacja iprowadzenie dziennika. Zapiski muszą być szczegółowe. Ważne są wyczerpujące informacje zarówno na temat tego, co jadłaś (jeśli karmisz piersią), jak i tego, co jadło dziecko. Zwracaj tez uwagę na porę dnia i zaobserwuj zmiany w zachowaniu maluszka.

Prowadź dziennik przez kilka tygodni. Bez zapisywania łatwo możesz zapomnieć o ważnych kwestiach i detalach, które mogą pomóc w ustaleniu alergenu i przyczyny dolegliwości.
 


 

Komentuje Katarzyna Jóśko, alergolog dziecięcy, Centrum Medyczne Damiana

U niemowląt pierwsze alergie pojawiają się często przy rozszerzaniu diety. Nasz alarm powinna wzbudzić każda gwałtowna reakcja, do godziny po posiłku. Może to być np. rumień na skórze, zmiany pokrzywkowe. Około 80% alergii pokarmowych u dzieci objawia się właśnie zmianami skórnymi. Ale może to być też reakcja nieswoista, jak nagła zmiana w zachowaniu, płaczliwość i niepokój dziecka, apatia, admierna senność, wymagające konsultacji z lekarzem.

Zwracajmy też uwagę na opóźnione objawy. Istnieją alergie opóźnione, objawiające się np. dzień - dwa po zjedzeniu czegoś nowego.

Ważna jest tu obserwacja dziecka, możemy też sobie notować różne zauważone zmiany – pomoże nam to dostrzec prawidłowość i znaleźć alergen, który je powoduje, bo jest ich bardzo dużo i nie zawsze alarmujące objawy są wywoływane przez te najbardziej powszechne.

Alergie opóźnione zwykle nie są tak groźne jak te powodujące natychmiastowe reakcje, nie ma też w tym zakresie dobrej diagnostyki. Jednak w grupie alergii Ig-E niezależnych występuje zespół FPIES (food protein induced enterocolitis syndrome – FPIES) - zespół zapalenia jelit indukowany białkami pokarmowymi, który przeważnie występuje w wieku niemowlęcym, objawia się gwałtownymi wymiotami kilka godzin po posiłku apatią i często wymaga konsultacji z lekrzem i nawodnienia dziecka. Objawy FPIES najczęściej wywołują mleko krowie, jajo kurze i soja.

Nie ma zaleceń, aby opóźniać wprowadzanie produktów potencjalnie alergizujących do diety dziecka. Zadbajmy za to o podawanie ich w bezpiecznej formie, tak aby zwiększyć szansę tolerancji. Nowe produkty podajemy po obróbce termicznej.

Szczególnie przy wprowadzaniu jajek jajecznica nie jest wskazana jako pierwszy posiłek. Jajko powinno być zatem pieczone lub gotowane 15 minut, co zwiększa denaturację i modyfikację białek. Po udanym wprowadzeniu jakiegoś produktu należy kontynuować systematyczne podawanie go w podobnej ilości, minimum 2-3 razy w tygodniu, nawet w niewielkiej ilości, a nie sporadycznie co kilka tygodni.

Ocena: z 5. Ocen:

Ten tekst nie ma jeszcze oceny. Dodaj swoją!

Czy ta strona może się przydać komuś z Twoich znajomych? Poleć ją: