O badaniach dla panów.
To, że my kobiety starające się zajść w ciążę jesteśmy na bieżąco, ze wszystkimi badaniami i osiągnięciami nauki, to rzecz jasna. Ale coraz częściej problemy poczęciem leżą po stronie panów. Diagnostyka mężczyzn jest przeważnie łatwiejsza i wystarczy, że oddadzą nasienie „na cele naukowe” jak to mawia mój znajomy. Zatem poniżej lista mniej znanych badań, ale bardzo cennych ze względów na postawienie prawidłowej diagnozy.
[h=4]Chromatyna plemnikowa[/h]Uszkodzenie integralności chromatyny plemnikowej może utrudnić zapłodnienie lub dalszy rozwój zarodka po zapłodnieniu. Wykazano, że oocyt ma pewne zdolność do naprawy uszkodzeń DNA plemnikowego, podobne zdolności obserwuje się we wczesnych etapach rozwoju zarodka. Jednak przy znacznych uszkodzeniach DNA możliwości naprawcze zarodka mogą się okazać niewystarczające, co w konsekwencji może prowadzić do wczesnych poronień, ale również zwiększa się ryzyko wad wrodzonych u potomstwa. Wynikiem badania jest tzw. indeks DFI (DNA Fragmentation Index), czyli odsetek plemników z uszkodzeniami DNA.
Wskazania: niepowodzenia przy uzyskaniu ciąży lub poronienia, narażenie na szkodliwe czynniki (fizyczne, chemiczne, wolne rodniki itp.), teratozoospermia, zwłaszcza z towarzyszącą wakuolizacją główek plemników.
[h=4]MAR Test (obecność przeciwnciał przeciwplemnikowych w nasieniu)[/h]Test MAR (ang.: mixed antiglobulin reaction) służy do wykrywania przeciwciał przeciwplemnikowych w nasieniu lub surowicy krwi. Test MAR może wykrywać przeciwciała klasy IgG i IgA (zależy to od zastosowanego zestawu). Wynik testu podawany jest jako odsetek ruchliwych plemników związanych w teście. Test ten można wykonywać jedynie wtedy, gdy w nasieniu znajdują się plemniki wykazujące ruch.
Wskazania: podstawowa diagnostyka andrologiczna. Asthenozoospermia, aglutynacja, agregacja. (To badanie należy również wykonać z krwi zarówno kobiety i mężczyzny.)
[h=4]Kwas cytrynowy — marker czynności gruczołu krokowego[/h]Kwas cytrynowy jest wydzielany przez prostatę. Niedostateczne wydzielanie kwasu cytrynowego ma miejsce w przypadkach stanu zapalnego gruczołu krokowego. Postuluje się, że kwas cytrynowy może odgrywać rolę w utrzymaniu równowagi osmotycznej w nasieniu, co może mieć wpływ na funkcjonowanie i budowę morfologiczną plemników.
Wskazania: np. hypoandrogenizm, podejrzenie zaburzeń receptora dla testosteronu, (zespół częściowej niewrażliwości na androgeny), podejrzenie stanu zapalnego gruczołu krokowego, azoospermia, leukocytospermia.
[h=4]Fruktoza — marker czynności pęcherzyków nasiennych[/h]Fruktoza jest wydzielana przez pęcherzyki nasienne, których wydzielina jest głównym składnikiem ejakulatu. Ilość fruktozy w nasieniu odzwierciedla funkcję wydzielniczą pęcherzyków nasiennych. Zmniejszone wydzielanie płynu z pęcherzyków nasiennych ma miejsce w przypadkach hipoandrogenizmu, po infekcjach pęcherzyków nasiennych i w przypadkach wrodzonej agenezji pęcherzyków nasiennych.
Fruktoza skorygowana — niska zawartość fruktozy może mieć wpływ na ruchliwość plemników. Dla oceny tego parametru oblicza się koncentrację fruktozy skorygowanej w oparciu o koncentrację plemników
o ruchu postępowym.
Test zużycia fruktozy w czasie — w przypadku zbyt szybkiego zużywania substancji energetycznej przez plemniki ich ruchliwość i zdolność do zapłodnienia w czasie spada.
Wskazania: np. hypoandrogenizm, podejrzenie zaburzeń receptora dla testosteronu, (zespół częściowej niewrażliwości na androgeny), podejrzenie stanu zapalnego pęcherzyków nasiennych, asthenozoospermia, leukocytospermia, azoospermia, zwiększona objętość lub lepkość ejakulatu, kwaśne pH.
Interpretacji dokonuje się w kontekście wyników innych badań – wskazana konsultacja andrologiczna.
[h=4]α-glukozydaza obojętna (NAG) — marker czynności najądrzy[/h]W najądrzu zachodzi jeden z najistotniejszych etapów dojrzewania plemników, czyli uzyskanie przez nie zdolności ruchu. Przewlekłe stany zapalne najądrza prowadzą do asthenozoospermii, zaburzeń w budowie morfologicznej plemników oraz fragmentacji chromatyny plemnikowej. U pacjentów z azoospermią i prawidłowym poziomem androgenów w krwi obwodowej, aktywność α-glukozydazy obojętnej w plazmie nasienia, jest niezawodnym znacznikiem funkcji najądrza i jego udziału w tworzeniu ejakulatu. Pacjenci z azoospermią i obustronną niedrożnością pomiędzy najądrzami a przewodem wytryskowym, mają bardzo niską aktywność α-glukozydazy obojętnej w plazmie nasienia.
Wskazania: podejrzenie stanu zapalnego najądrzy lub jąder, podejrzenie obniżonej zdolności antyoksydacyjnej w nasieniu, asthenozoospermia, leukocytospermia, azoospermia, teratozoospermia. Kontrolne badanie po wazektomii. Interpretacji dokonuje się w kontekście wyników innych badań – wskazana konsultacja andrologiczna.
[h=4]Badanie ogólne/komputerowe[/h]Badanie obejmuje analizę podstawowych parametrów nasienia męskiego, zgodnie z wytycznymi WHO 2010 oraz Polskiego Towarzystwa Andrologicznego. Badanie obejmuje ocenę makroskopową (objętość, pH, kolor, lepkość, upłynnienie) i mikroskopową (koncentracja ruchliwość, żywotność i morfologia plemników oraz obecność komórek okrągłych).
Wskazania: podstawowa diagnostyka płodności męskiej
[h=4]Test HBA (test wiązania plemników z hialuronianem)[/h]Proces zapłodnienia oocytu jest inicjowany przez połączenie plemnika z osłonką przejrzystą,
co zapoczątkowuje reakcję akrosomalną. Plemniki, które wiążą się z kwasem hialuronowym wykazują zdolność do reakcji akrosomalnej. Te, które są zdolne do wiązania się z kwasem hialuronowym są dojrzałe czynnościowo, z prawidłowo wykształconą błoną komórkową, mają wysoką ekspresję białka HspA2 i białka receptorowego, prawidłową wymianę histonów na protaminy i brak reszt cytoplazmatycznych. HBA jest testem „funkcjonalności” i dojrzałości plemników. W teście HBA plemniki prawidłowe łączą
się z kwasem hialuronowym i dzięki temu można je odróżnić od nieprawidłowych. Brak wiązania świadczy
o zaburzeniu podziału mejotycznego i braku receptorów koniecznych do wiązania z komórką jajową. Użycie nieprawidłowego plemnika w technikach rozrodu wspomaganego może prowadzić
do degeneracji zarodków, zwiększa też ryzyko wystąpienia aneuploidii.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zapłodnienia (wynik może być negatywny, pomimo prawidłowych parametrów, w wyniku badania ogólnego). Dodatkowo wynik może być pomocny w wyborze najlepszej metody rozrodu wspomaganego.
[h=4]Test przeżywalności plemników (24-godzinny)[/h]Test ten pozwala na ocenę przeżywalności plemników w specjalnym medium o składzie identycznym jak płyn jajowodowy, w temperaturze ciała, w kontrolowanych warunkach dostępu tlenu i dwutlenku węgla, po czasie 24 godzin od momentu oddania nasienia.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zastosowania w procedurach rozrodu wspomaganego.
[h=4]Test swim-up (test migracyjny)[/h]Test ten pozwala na ocenę zdolności plemników do migracji medium o składzie podobnym do płynu jajowodowego. Plemniki o prawidłowej czynności powinny wykazywać chemotaksję dodatnią i czynnie migrować do medium. Wydajność testu pozwala na ocenę przydatności przy planowanym zabiegu inseminacji domacicznej.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zastosowania w procedurach rozrodu wspomaganego.
[h=4]Posiew i ewentualnie antybiogram nasienia[/h]Badania nasienia powinny być wykonane po 2-5 dniowej abstynencji seksualnej.
Źródło : Badanie nasienia
Badanie określające poziom kwasu foliowego i witaminy D.
Choroby przenoszone drogą płciową w tym przede wszystkim chlamydię.
Dieta dla przyszłych ojców :
Źródła tłuszczy, których należy unikać w diecie, to przede wszystkim dania typu fast-food, wyroby cukiernicze zawierające w składzie utwardzony olej roślinny, mleko w proszku, susz jajeczny, olej palmowy lub tłuszcz cukierniczy, a także wszelkie gotowe słone i słodkie przekąski takie, jak: krakersy, chipsy itp. Tłuszcze, które powinny zagościć na dobre w menu to te, które są źródłem kwasów omega-3, czyli pochodzące z tłustych ryb i owoców najlepiej z głębin zimnych mórz oraz oleju lnianego. (Uwaga, ważny jest stosunek kwasu Omega 6 do Omega 3. Zbyt duża ilość kwasu Omega 6 nasila stany zapalne w organizmie.)
Ciekawostką są wyniki badań przeprowadzonych przez Irańskich badaczy, którzy pokusili się o porównanie poziomu kwasów omega-3 w nasieniu zdrowych mężczyzn i tych, którzy doświadczyli problemów z płodnością. Okazało się, że mężczyźni, którzy nie mogą doczekać się upragnionej ciąży u partnerki mają niższy poziom omega-3, czego dość prostym rozwiązaniem jest suplementacja tych kwasów w przypadku problemów z płodnością.
Udowodniono również, że stosowanie koenzymu Q10 poprawia wszystkie najważniejsze parametry spermy. Oraz ważny jest poziom L-karnityny w organizmie mężczyzny. Ma ona związek z poprawą parametrów spermy. Wykazało ono, że im niższe stężenie L-karnityny w spermie, tym mniejsza ruchliwość plemników. Co za tym idzie, suplementacja L-karnityny znacząco poprawia jakość nasienia, powoduje wzrost całkowitej ilości plemników oraz ich ruchliwości. Uzupełnianie diety mężczyzn, u których stwierdzono niepłodność trwającą co najmniej 24 miesiące, o 2 g L-karnityny dziennie poprawia znacząco parametry spermy.
Przy leczeniu niepłodności męskiej warto zastosować takie składniki jak L-karnityna, selen, cynk, kwas foliowy, witaminy C, E i karotenoidy.
(W 14 badaniach, czyli aż w 82%, okazało się, iż suplementacja przełożyła się zarówno na jakość spermy jak i odsetek uzyskanych w czasie przeprowadzania badania ciąż.
Źródło : Dieta a płodność - najnowsze doniesienia naukowe)
Nie będę tu robić reklamy, ale w Polsce dostępne są preparaty, które w składzie mają : L-karnityny, Acetyl-L-karnityna, fruktoza, witamina C, koenzym Q10, cynk, kwas foliowy, selen, witamina B12.
Jednakże uważam, że dobrze jest polegać przede wszystkim na naturalnych źródłach tych pierwiastków, które również są powszechnie dostępne. Myślę, że połączenie jednego i drugiego może dać najlepsze rezultaty.
To, że my kobiety starające się zajść w ciążę jesteśmy na bieżąco, ze wszystkimi badaniami i osiągnięciami nauki, to rzecz jasna. Ale coraz częściej problemy poczęciem leżą po stronie panów. Diagnostyka mężczyzn jest przeważnie łatwiejsza i wystarczy, że oddadzą nasienie „na cele naukowe” jak to mawia mój znajomy. Zatem poniżej lista mniej znanych badań, ale bardzo cennych ze względów na postawienie prawidłowej diagnozy.
[h=4]Chromatyna plemnikowa[/h]Uszkodzenie integralności chromatyny plemnikowej może utrudnić zapłodnienie lub dalszy rozwój zarodka po zapłodnieniu. Wykazano, że oocyt ma pewne zdolność do naprawy uszkodzeń DNA plemnikowego, podobne zdolności obserwuje się we wczesnych etapach rozwoju zarodka. Jednak przy znacznych uszkodzeniach DNA możliwości naprawcze zarodka mogą się okazać niewystarczające, co w konsekwencji może prowadzić do wczesnych poronień, ale również zwiększa się ryzyko wad wrodzonych u potomstwa. Wynikiem badania jest tzw. indeks DFI (DNA Fragmentation Index), czyli odsetek plemników z uszkodzeniami DNA.
Wskazania: niepowodzenia przy uzyskaniu ciąży lub poronienia, narażenie na szkodliwe czynniki (fizyczne, chemiczne, wolne rodniki itp.), teratozoospermia, zwłaszcza z towarzyszącą wakuolizacją główek plemników.
[h=4]MAR Test (obecność przeciwnciał przeciwplemnikowych w nasieniu)[/h]Test MAR (ang.: mixed antiglobulin reaction) służy do wykrywania przeciwciał przeciwplemnikowych w nasieniu lub surowicy krwi. Test MAR może wykrywać przeciwciała klasy IgG i IgA (zależy to od zastosowanego zestawu). Wynik testu podawany jest jako odsetek ruchliwych plemników związanych w teście. Test ten można wykonywać jedynie wtedy, gdy w nasieniu znajdują się plemniki wykazujące ruch.
Wskazania: podstawowa diagnostyka andrologiczna. Asthenozoospermia, aglutynacja, agregacja. (To badanie należy również wykonać z krwi zarówno kobiety i mężczyzny.)
[h=4]Kwas cytrynowy — marker czynności gruczołu krokowego[/h]Kwas cytrynowy jest wydzielany przez prostatę. Niedostateczne wydzielanie kwasu cytrynowego ma miejsce w przypadkach stanu zapalnego gruczołu krokowego. Postuluje się, że kwas cytrynowy może odgrywać rolę w utrzymaniu równowagi osmotycznej w nasieniu, co może mieć wpływ na funkcjonowanie i budowę morfologiczną plemników.
Wskazania: np. hypoandrogenizm, podejrzenie zaburzeń receptora dla testosteronu, (zespół częściowej niewrażliwości na androgeny), podejrzenie stanu zapalnego gruczołu krokowego, azoospermia, leukocytospermia.
[h=4]Fruktoza — marker czynności pęcherzyków nasiennych[/h]Fruktoza jest wydzielana przez pęcherzyki nasienne, których wydzielina jest głównym składnikiem ejakulatu. Ilość fruktozy w nasieniu odzwierciedla funkcję wydzielniczą pęcherzyków nasiennych. Zmniejszone wydzielanie płynu z pęcherzyków nasiennych ma miejsce w przypadkach hipoandrogenizmu, po infekcjach pęcherzyków nasiennych i w przypadkach wrodzonej agenezji pęcherzyków nasiennych.
Fruktoza skorygowana — niska zawartość fruktozy może mieć wpływ na ruchliwość plemników. Dla oceny tego parametru oblicza się koncentrację fruktozy skorygowanej w oparciu o koncentrację plemników
o ruchu postępowym.
Test zużycia fruktozy w czasie — w przypadku zbyt szybkiego zużywania substancji energetycznej przez plemniki ich ruchliwość i zdolność do zapłodnienia w czasie spada.
Wskazania: np. hypoandrogenizm, podejrzenie zaburzeń receptora dla testosteronu, (zespół częściowej niewrażliwości na androgeny), podejrzenie stanu zapalnego pęcherzyków nasiennych, asthenozoospermia, leukocytospermia, azoospermia, zwiększona objętość lub lepkość ejakulatu, kwaśne pH.
Interpretacji dokonuje się w kontekście wyników innych badań – wskazana konsultacja andrologiczna.
[h=4]α-glukozydaza obojętna (NAG) — marker czynności najądrzy[/h]W najądrzu zachodzi jeden z najistotniejszych etapów dojrzewania plemników, czyli uzyskanie przez nie zdolności ruchu. Przewlekłe stany zapalne najądrza prowadzą do asthenozoospermii, zaburzeń w budowie morfologicznej plemników oraz fragmentacji chromatyny plemnikowej. U pacjentów z azoospermią i prawidłowym poziomem androgenów w krwi obwodowej, aktywność α-glukozydazy obojętnej w plazmie nasienia, jest niezawodnym znacznikiem funkcji najądrza i jego udziału w tworzeniu ejakulatu. Pacjenci z azoospermią i obustronną niedrożnością pomiędzy najądrzami a przewodem wytryskowym, mają bardzo niską aktywność α-glukozydazy obojętnej w plazmie nasienia.
Wskazania: podejrzenie stanu zapalnego najądrzy lub jąder, podejrzenie obniżonej zdolności antyoksydacyjnej w nasieniu, asthenozoospermia, leukocytospermia, azoospermia, teratozoospermia. Kontrolne badanie po wazektomii. Interpretacji dokonuje się w kontekście wyników innych badań – wskazana konsultacja andrologiczna.
[h=4]Badanie ogólne/komputerowe[/h]Badanie obejmuje analizę podstawowych parametrów nasienia męskiego, zgodnie z wytycznymi WHO 2010 oraz Polskiego Towarzystwa Andrologicznego. Badanie obejmuje ocenę makroskopową (objętość, pH, kolor, lepkość, upłynnienie) i mikroskopową (koncentracja ruchliwość, żywotność i morfologia plemników oraz obecność komórek okrągłych).
Wskazania: podstawowa diagnostyka płodności męskiej
[h=4]Test HBA (test wiązania plemników z hialuronianem)[/h]Proces zapłodnienia oocytu jest inicjowany przez połączenie plemnika z osłonką przejrzystą,
co zapoczątkowuje reakcję akrosomalną. Plemniki, które wiążą się z kwasem hialuronowym wykazują zdolność do reakcji akrosomalnej. Te, które są zdolne do wiązania się z kwasem hialuronowym są dojrzałe czynnościowo, z prawidłowo wykształconą błoną komórkową, mają wysoką ekspresję białka HspA2 i białka receptorowego, prawidłową wymianę histonów na protaminy i brak reszt cytoplazmatycznych. HBA jest testem „funkcjonalności” i dojrzałości plemników. W teście HBA plemniki prawidłowe łączą
się z kwasem hialuronowym i dzięki temu można je odróżnić od nieprawidłowych. Brak wiązania świadczy
o zaburzeniu podziału mejotycznego i braku receptorów koniecznych do wiązania z komórką jajową. Użycie nieprawidłowego plemnika w technikach rozrodu wspomaganego może prowadzić
do degeneracji zarodków, zwiększa też ryzyko wystąpienia aneuploidii.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zapłodnienia (wynik może być negatywny, pomimo prawidłowych parametrów, w wyniku badania ogólnego). Dodatkowo wynik może być pomocny w wyborze najlepszej metody rozrodu wspomaganego.
[h=4]Test przeżywalności plemników (24-godzinny)[/h]Test ten pozwala na ocenę przeżywalności plemników w specjalnym medium o składzie identycznym jak płyn jajowodowy, w temperaturze ciała, w kontrolowanych warunkach dostępu tlenu i dwutlenku węgla, po czasie 24 godzin od momentu oddania nasienia.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zastosowania w procedurach rozrodu wspomaganego.
[h=4]Test swim-up (test migracyjny)[/h]Test ten pozwala na ocenę zdolności plemników do migracji medium o składzie podobnym do płynu jajowodowego. Plemniki o prawidłowej czynności powinny wykazywać chemotaksję dodatnią i czynnie migrować do medium. Wydajność testu pozwala na ocenę przydatności przy planowanym zabiegu inseminacji domacicznej.
Wskazania: wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zastosowania w procedurach rozrodu wspomaganego.
[h=4]Posiew i ewentualnie antybiogram nasienia[/h]Badania nasienia powinny być wykonane po 2-5 dniowej abstynencji seksualnej.
Źródło : Badanie nasienia
Badanie określające poziom kwasu foliowego i witaminy D.
Choroby przenoszone drogą płciową w tym przede wszystkim chlamydię.
Dieta dla przyszłych ojców :
Źródła tłuszczy, których należy unikać w diecie, to przede wszystkim dania typu fast-food, wyroby cukiernicze zawierające w składzie utwardzony olej roślinny, mleko w proszku, susz jajeczny, olej palmowy lub tłuszcz cukierniczy, a także wszelkie gotowe słone i słodkie przekąski takie, jak: krakersy, chipsy itp. Tłuszcze, które powinny zagościć na dobre w menu to te, które są źródłem kwasów omega-3, czyli pochodzące z tłustych ryb i owoców najlepiej z głębin zimnych mórz oraz oleju lnianego. (Uwaga, ważny jest stosunek kwasu Omega 6 do Omega 3. Zbyt duża ilość kwasu Omega 6 nasila stany zapalne w organizmie.)
Ciekawostką są wyniki badań przeprowadzonych przez Irańskich badaczy, którzy pokusili się o porównanie poziomu kwasów omega-3 w nasieniu zdrowych mężczyzn i tych, którzy doświadczyli problemów z płodnością. Okazało się, że mężczyźni, którzy nie mogą doczekać się upragnionej ciąży u partnerki mają niższy poziom omega-3, czego dość prostym rozwiązaniem jest suplementacja tych kwasów w przypadku problemów z płodnością.
Udowodniono również, że stosowanie koenzymu Q10 poprawia wszystkie najważniejsze parametry spermy. Oraz ważny jest poziom L-karnityny w organizmie mężczyzny. Ma ona związek z poprawą parametrów spermy. Wykazało ono, że im niższe stężenie L-karnityny w spermie, tym mniejsza ruchliwość plemników. Co za tym idzie, suplementacja L-karnityny znacząco poprawia jakość nasienia, powoduje wzrost całkowitej ilości plemników oraz ich ruchliwości. Uzupełnianie diety mężczyzn, u których stwierdzono niepłodność trwającą co najmniej 24 miesiące, o 2 g L-karnityny dziennie poprawia znacząco parametry spermy.
Przy leczeniu niepłodności męskiej warto zastosować takie składniki jak L-karnityna, selen, cynk, kwas foliowy, witaminy C, E i karotenoidy.
(W 14 badaniach, czyli aż w 82%, okazało się, iż suplementacja przełożyła się zarówno na jakość spermy jak i odsetek uzyskanych w czasie przeprowadzania badania ciąż.
Źródło : Dieta a płodność - najnowsze doniesienia naukowe)
Nie będę tu robić reklamy, ale w Polsce dostępne są preparaty, które w składzie mają : L-karnityny, Acetyl-L-karnityna, fruktoza, witamina C, koenzym Q10, cynk, kwas foliowy, selen, witamina B12.
Jednakże uważam, że dobrze jest polegać przede wszystkim na naturalnych źródłach tych pierwiastków, które również są powszechnie dostępne. Myślę, że połączenie jednego i drugiego może dać najlepsze rezultaty.