Lore - niedobór hemoglobiny prowadzi do anemii:
OBJAWY NIEDOKRWISTOŚCI
Głównym zadaniem hemoglobiny jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek. Jeżeli nastąpi jej niedobór wówczas upośledzona jest zdolność krwi do zaopatrywania tkanek w tlen niezbędny do wytwarzania energii, dochodzi wówczas do:
1. zaburzeń ze strony układu nerwowego:
- zawrotów głowy, szumu w uszach|
- uczucia pustki w głowie
- niemożności skupienia uwagi
- łatwości męczenia się i uczucia znużenia
- zaburzeń pamięci
2. zauważalne są również objawy ze strony układu krążenia m.in.:
- bladość skóry i błon śluzowych
- zmniejszenie zdolności organizmu do utrzymania właściwej temperatury ciała
- przyspieszenie akcji serca, szczególnie podczas wysiłku fizycznego
Częstym objawem niedokrwistości jest bezsenność, zwiększona drażliwość i pobudliwość nerwowa.
CO POWODUJE KŁOPOTY Z HEMOGLOBINĄ?
Przyczyn może być wiele, np. czynniki genetyczne, środowiskowe, żywieniowe. Dość częstą przyczyną występowania niedokrwistości u ludzi dorosłych są infekcje i przewlekłe stany chorobowe. Wykluczyć więc należy wszystkie czynniki medyczne, które muszą być konsultowane z lekarzem. Najczęściej jednak niedokrwistość wywołana jest niedoborami pokarmowymi, zwłaszcza niedoborem żelaza w diecie.
Niedokrwistość na tle żywieniowym oprócz zmniejszonego spożycia żelaza może powstawać w wyniku niedoborów:
- kwasu foliowego
- witaminy B6 i B12
- witaminy C
GDZIE ZNAJDZIEMY ŻELAZO?
Zanim zaczniemy szukać źródeł występowania tego mikroelementu należy powiedzieć o jego biodostępności, czyli o stopniu w jakim żelazo zostanie wchłonięte z przewodu pokarmowego, aby spełniało swoje funkcje krwiotwórcze.
W produktach żywnościowych występują dwa rodzaje żelaza:
- hemowe, które znajduje się głownie w produktach pochodzenia zwierzęcego
- niehemowe, występujące głównie w produktach roślinnych
Żelazo niehemowe jest wchłaniane zaledwie w 2%, podczas gdy przyswajalność żelaza pochodzącego z produktów zwierzęcych wynosi około 22%. Warto zaznaczyć, że na biodostępność żelaza niehemowego mają wpływ inne składniki diety.
Korzystnie wpływają:
- witamina C pochodząca z warzyw i owoców
- nawet niewielkie ilości mięsa
Należy natomiast „uważać” na:
- kawę, herbatę – polifenole w nich zawarte utrudniają wchłanianie żelaza; ważne więc aby nie popijać posiłku herbatą!
- szpinak, szczaw, rabarbar – ze względu na kwas szczawiowy
- nadmiar błonnika w diecie – m.in. produkty z nieoczyszczonego ziarna np. razowe pieczywo, otręby pszenne itp.
- jaja – mimo dużej ilości żelaza w żółtku nie jest ono dobrze przyswajalne
- mleko i przetwory mleczne – z powodu wapnia, który ogranicza przyswajanie żelaza
W POSZUKIWANIU ŹRÓDEŁ…
Dla zaspokojenia potrzeb organizmu na żelazo konieczne jest zwrócenie uwagi na odpowiednie zestawienie poszczególnych posiłków. Powinny się w nich znajdować produkty, będące dobrym źródłem tego pierwiastka (patrz tabela 1)
Aby skorzystać w pełni z tabeli należy wiedzieć ile należy dostarczyć organizmowi żelaza w diecie, i tak zapotrzebowanie dla poszczególnych grup wynosi:
- dzieci – 10 mg/dobę
- kobiety – 18 mg/dobę
- kobiety ciężarne – 26 mg/dobę
- kobiety karmiące – 20 mg/dobę
- mężczyźni – 15 mg/dobę
Jak wspomniano powyżej oprócz żelaza ważną rolę w eliminowaniu niedokrwistości pełnią inne składniki. Gdzie ich szukać?:
- kwas foliowy – najbogatsze jego źródła to sałata, szpinak, natka, brokuły, owoce cytrusowe – jednym słowem produkty, które dodatkowo są bogactwem witaminy C ułatwiającej przyswajanie żelaza niehemowego oraz drożdże, wątroba, pełne ziarna zbóż, rośliny strączkowe;
- witamina B6 - występuje w większych ilościach w drożdżach, kiełkach pszenicy, otrębach pszennych, nasionach roślin strączkowych;
- witamina B12 – należy jej szukać głównie w wątrobie i nerkach, w mniejszych ilościach natomiast występuje w mleku i jego przetworach;
- witamina C – jej źródła to wymienione wyżej warzywa
CO Z FARMAKOLOGIĄ?
Preparaty żelaza podaje się zawsze wyłącznie na zlecenie lekarza. Przedawkowanie jest bardzo szkodliwe, dlatego bez wyraźnych wskazań medycznych nie należy ich przyjmować.
Preparaty kwasu foliowego wskazane są dla kobiet w okresie prekoncepcyjnym i w czasie ciąży, a także podczas karmienia dziecka piersią.
Preparaty witaminy B12 wskazane są dla osób odżywiających się w sposób ściśle wegetariański.
KOMPROMIS
Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi podroby nie powinny gościć na naszym stole. Co więc zrobić, aby pogodzić racjonalne żywienie z potrzebą uzupełnienia żelaza? Wątróbka drobiowa z pieczonym jabłkiem w majeranku z dodatkiem sałatki z brokułów i ziemniakami zapiekanymi posypanymi natką to prawdziwa uczta nie tylko dla podniebienia ale i „zastrzyk” w walce z niedokrwistością. Pamiętajmy, że codzienna taka porcja spowoduje, że przybędzie nam kolejny problem związany z walką z cholesterolem. Jak to pogodzić? Lecząc niedokrwistość żywieniową z niedoborem żelaza wybierajmy na co dzień mięso chude drobiowe w połączeniu z produktami zbożowymi z pełnego przemiału i wzbogacajmy dania produktami bogatymi w witaminę C, pamiętając jednocześnie o składnikach, które utrudniają przyswajanie żelaza. Smacznego!