Wysoki poziom stresu w rodzinie może prowadzić do wyczerpania rodziców, co ma poważne konsekwencje zarówno dla nich, jak i dzieci. Wypalenie rodzicielskie dotyka nas dość często. Dlaczego tak się dzieje? Wnioski płynące z badań mogą być zaskakujące.
Do tej pory wszystkie badania dotyczące wypalenia rodzicielskiego koncentrowały się na czynnikach osobistych. Jednak rodzice dotknięci tym syndromem funkcjonują w określonym kontekście kulturowym. To dlatego naukowcy zaczęli badać, czy zależy to od kultury danego kraju.
- Pracowaliśmy w ścisłej współpracy z naukowcami ze wszystkich zaangażowanych kultur.- wyjaśniają badacze z UCLouvain oraz inicjatorzy i koordynatorzy badań, Isabelle Roskam i Moïra Mikołajczak.
Aby zgłębić kwestię wypalenia rodzicielskiego, siły połączyło około 100 naukowców z 42 krajów. Wyniki badania są jednoznaczne: wypaleniem rodzicielskim najbardziej dotknięte są bogate, indywidualistyczne kraje zachodnie, w rodzinach których jest stosunkowo nieduża liczba dzieci.
- Częstość występowania wypalenia rodzicielskiego znacznie się różni w zależności od kultury i kraju. - wyjaśnia prof. Roskam. - Mogliśmy postawić hipotezę, że wszędzie będzie tak samo, ale przyczyny wyczerpania będą inne. Nie o to chodzi.
Dlaczego zjawisko najbardziej dotyka mieszkańców państw zachodnich? Okazuje się, że dominującą rolę w wypaleniu rodziców odgrywa indywidualistyczna kultura, a nie czynniki społeczno-ekonomiczne. Opublikowane w Affective Science badanie pokazuje, że wartości indywidualizmu w krajach zachodnich mogą narażać rodziców na wyższy poziom stresu.
- W naszych indywidualistycznych krajach kultywuje się kult wydajności i perfekcjonizmu. - mówi prof. Roskam, specjalista od wypalenia rodzicielskiego. - Rodzicielstwo to bardzo samotna działalność, w przeciwieństwie na przykład do krajów afrykańskich, gdzie cała wioska zajmuje się wychowywaniem dzieci.
Te biedniejsze kraje, które często mają wiele dzieci, są bardziej kolektywistyczne. Ten wymiar wydaje się chronić rodziców przed wypaleniem rodzicielskim. Ponadto zachodni indywidualizm pogłębia obecny kryzys zdrowotny: rodziny są izolowane i odcięte od relacji społecznych.
- Jakie środki można podjąć, aby zapobiec stresowi podczas rodzicielstwa? Pierwszym z nich byłoby ożywienie w naszych kulturach zwyczaju dzielenia się i wzajemnej pomocy między rodzicami w ramach wspólnoty. - mówi prof. Roskam. – Ważne byłoby również porzucenie kultu idealnego rodzica.