Karmimy dwulatka

Dwulatek wyrósł już z żywienia niemowlęcego, jego dieta staje się coraz bardziej podobna do diety starszych dzieci. W tym wieku przyzwyczajenia z okresu niemowlęctwa czy pierwszego roku życia takie jak jedzenie posiłków ze słoiczków, niemowlęcych kaszek czy zmiksowanych zupek powinny odejść w niepamięć. Jak zatem  powinien wyglądać sposób żywienia dwulatka.

Dla prawidłowego rozwoju maluch powinien mieć zapewnione 5 posiłków dziennie, spożywanych najlepiej w odstępach 3-4 godzinnych, 3 posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) są podstawą dziennego żywienia i stanowią 80% dziennej wartości energetycznej, pozostałe 2 posiłki uzupełniającą (II śniadanie, podwieczorek) dzienną  wartości energetyczną diety. Najważniejsza jest różnorodność produktów zawartych w całodziennym jadłospisie. Sposób żywienia, który uwzględnia urozmaicony dobór produktów zapewnia optymalne pokrycie zapotrzebowania na składniki odżywcze. Dobrze jeśli dzieci mają ustalone stałe pory posiłków wówczas organizmowi łatwiej jest kontrolować uczucie głodu i sytości.

Małe dzieci mają duże zapotrzebowanie energetyczne wynikające z wysokiej aktywności ruchowej i wzrostu organizmu. Dlatego odpowiednio dobrane produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii. Dzieci powinny jeść kasze, makarony ryż, płatki śniadaniowe oraz jasne i pełnoziarniste pieczywo. W diecie dwulatka powinny się znaleźć produkty z pełnego przemiału bogate w błonnik pokarmowy a więc pełnoziarnisty chleb, czy grube kasze np. kasza gryczana. Kasze powinny były dobrze ugotowane a nawet rozgotowane. Błonnik zawarty w nieoczyszczonych produktach zbożowych  reguluje pracę przewodu pokarmowego, stanowi  pożywkę dla rozwoju korzystnej flory bakteryjnej, zapobiega zaparciom, sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała. 

Produkty zbożowe są zatem najważniejszą grupą produktów dostarczającą energii oraz składników niezbędnych w codziennej diecie i powinny występować w każdym posiłku. Dwulatek może i powinien już jeść wszystkie rodzaje zbóż (wyjątek stanowią dzieci chore n celiakię), jego układ pokarmowy jest już dojrzały i poradzi sobie z ich trawieniem. Dlatego niemowlęce kaszki  w tym wieku nie są dobrym rozwiązanie a jedynie przyzwyczajeniem, które powinno zostać zmienione.

Kolejną grupą produktów, które są podstawą żywienia małych dzieci jest mleko i produkty mleczne. Dwulatki powinny spożywać 4-5 porcji mleka i jego przetworów. Ta grupa produktów jest głównym źródłem pełnowartościowego białka jak również wapnia o najwyższej przyswajalności. Dwulatek może nadal pić mleko modyfikowane, którego skład jest dopasowany do jego potrzeb, może również pić mleko krowie pasteryzowane (po przegotowaniu) oraz UHT.  Oprócz mleka ważne jest wprowadzanie do diety dziecka produktów fermentowanych bogatych w bakterie kwasu mlekowego oraz produktów probiotycznych.  Żółte sery, sery topione lub pleśniowe mimo, iż bogate w wapń są również źródłem dużych ilości sodu oraz tłuszczy nasyconych co u dzieci  z tendencją do nadwagi i otyłości będzie wskazaniem do ograniczenia ich spożycia.

 Niektórzy eksperci są zdania, że dzieci począwszy  od 2 roku życia powinny mieć ograniczane produkty z dużą zawartością tłuszczu, co ma uchronić je przed chorobami układu krążenia w przyszłości.  

Następną ważną grupę stanowią warzywa i owoce. Małym dzieciom zaleca się  2 porcje owoców ok. 250 g, porcją może być średniej wielkości banan, małe jabłko, pomarańcza lub kilka mniejszych owoców jak śliwki czy morele. Warzywa powinny być jedzone do każdego posiłku, jest to właściwie jedyna grupa produktów, która może być spożywana dowoli.

W diecie dwulatka  nie może zabraknąć pełnowartościowego białka, głównym jego źródłem są mięso, ryby oraz jaja. Maluch powinien zjeść codziennie jeden z wymienionych produktów.  Mięso czerwone mimo, iż jest źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych jest również źródłem żelaza, dlatego dzieci mogą jeść tą grupę mięsa częściej niż dorośli. 

Bardzo ważne w diecie dwulatka jest spożywanie jajek, nie tylko ze względu na zawarte w nim żelazo oraz pełnowartościowe białko, ale również niemalże wszystkie niezbędne substancje odżywcze w tym cenną cholinę, witaminę z grupy B, która odpowiada za prawidłową pracę mózgu, wpływa na koncentrację, zapamiętywanie i uczenie się. 

Dwulatek powinien jeść ryby i produkty rybne 1-2 razy w tygodniu, zwłaszcza ryby morskie, które oprócz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych zawierają jod.  

W diecie małych dzieci należy ograniczać solenie produktów na korzyść ziół i przypraw. Bardzo ważna jest odpowiednia ilość dostarczanych płynów, która wynosi 1400-1900 ml. Podstawowym płynem powinna być woda niegazowana nisko zmineralizowana i niskosodowa oraz rozcieńczone soki owocowe lub owocowo-warzywne. Dwulatek może pić również herbaty organiczne jak zielona czy czerwona oraz ziołowe w niewielkich ilościach. 

Największą zmianą, która powinna nastąpić w sposobie żywienia dwulatka jest przejście z karmienia do samodzielnego jedzenia. Opanowania tej umiejętności życzymy wszystkich dwulatkom a ich mamom wytrwałości w uczeniu samodzielności.
Agnieszka Kozioł-Kozakowska
Centrum Edukacji i Poradnictwa Żywieniowego