Probiotyki dla dzieci. Jak wybrać, co warto wiedzieć?

Probiotyki, czyli tak zwane „dobre bakterie”, których korzystne dla zdrowia właściwości zostały potwierdzone badaniami, pomagają na wiele różnych dolegliwości. Nie są rozwiązaniem uniwersalnym, ponieważ w zależności od szczepu, który zawierają, mają różne działanie. Probiotyki występują w różnych formach, a ta różnorodność nieco utrudnia decyzję o wyborze najlepszego produktu. Dlatego zanim wyruszysz na zakupy dowiedz się, czym tak naprawdę są probiotyki i kiedy warto je zażywać, a także na co zwrócić uwagę, kupując produkt dla dziecka i dorosłego.

Czym są probiotyki?

Probiotyki to bakterie, które występują naturalnie w przewodzie pokarmowym człowieka. Ich obecność zapewnia korzystną mikroflorę jelitową. Słowo „probiotyk” pochodzi z języka greckiego, gdzie pro bios oznacza „dla życia”. Choć o probiotykach jest głośno dopiero od kilkunastu lat, ich historia sięga starożytności.

Czym są probiotyki? Ich definicję w 2002 roku podała Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Terminem probiotyki określa się żywe organizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wykazują korzystne działanie zdrowotne. Probiotyki mają udowodniony prozdrowotny wpływ na organizm ludzki.

Za probiotyczne uznaje się te bakterie, które są w stanie przetrwać w przewodzie pokarmowym i wykazać korzystne działanie na organizm. Tym samym do probiotyków zalicza się bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (np. L. acidophilus, L. casei, L. reuteri. L. rhamnosus) i Bifidobacterium (B. animalis, B. breve). Do probiotyków należą także drożdżaki Saccharomyces boulardii.

W pediatrii najlepiej udokumentowano korzyści płynące ze stosowania probiotyków w łagodzeniu ostrej biegunki infekcyjnej oraz w zapobieganiu biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyków. Międzynarodowe Towarzystwo Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) rekomenduje w tych schorzeniach dwa szczepy – bakterii Lactobacillus GG lub drożdżaków Saccharomyces boulardii, ponieważ ich działanie udokumentowano w badaniach. źródło

Działanie probiotyków

Probiotyki wpływają korzystnie na przewód pokarmowy, ale i cały organizm. Aby pomagały ważne jest, by w konkretnej sytuacji czy jednostce chorobowej stosować konkretny szczep mikroorganizmów probiotycznych, którego działanie zostało udokumentowane.

W zależności od szczepu bakterii probiotyki dla dzieci i dorosłych mogą między innymi:

• zwiększać odporność organizmu (np. L. casei, L. rhamnosus),
• działać osłonowo w trakcie antybiotykoterapii,
• wspomagają przywrócenie równowagi flory bakteryjnej przy biegunkach wywołanych przez rotawirusy (np. L. casei Sirota, L. bulgaricus, Bifidobacterium bifidum i longum). To tak zwany probiotyk na biegunki,

• w przypadku zaburzonej mikroflory jelitowej zmniejszać liczbę bakterii patogennych i przywracać równowagę między szczepami (probiotyki na jelita),

• zmniejszać częstość infekcji górnych dróg oddechowych np. Lactobaciullus GG (probiotyki na odporność),
• wpływać na równowagę flory bakteryjnej np. L casei (np. probiotyk na zaparcia),
• działać korzystnie w przypadku zakażeń Helicobacter pylori,
• działać przeciwnowotworowo.

Dlaczego jest ważne, by nie stosować przypadkowych probiotyków?

Dlaczego jest ważne, by nie stosować przypadkowych probiotyków? Ponieważ działanie konkretnego probiotyku jest ściśle uzależnione od szczepu. Konkretne szczepy probiotyczne mają działanie ukierunkowane, co oznacza, że w badaniach naukowych wykazano ich skuteczność w łagodzeniu czy eliminowaniu określonych jednostek chorobowych.

Jeden probiotyk będzie świetnie działał na złagodzenie objawów zespołu jelita nadwrażliwego, lecz będzie mało skuteczny u pacjenta z nawracającymi infekcjami. Inny z kolei szczep probiotyczny będzie efektywny w zapobieganiu lub skracaniu czasu trwania tzw. „jelitówki” (infekcja rotawirusowa), lecz u pacjenta z problemem zaparć nie przyniesie pożądanych efektów. - tłumaczy dr n. biol. Patrycja Szachta, Dyrektor ds. Naukowych w Centrum Medycznym VitaImmun w Poznaniu. źródło

Gdzie szukać probiotyków?

Źródłem probiotyków naturalnych są mleczne napoje fermentowane: kefir, kwaśne mleko, maślanka, jogurt i mleko acidofilne oraz produkty kiszone (na przykład kapusta i ogórki). Aby jednak produkt miał właściwości probiotyczne, musi zawierać odpowiednie szczepy bakterii - w odpowiedniej ilości. Ma to związek z tym, że tylko odpowiednio duża ilość bakterii może dać oczekiwany efekt zdrowotny. Aby produkt mleczny można było uznać za probiotyczny, w jednym gramie musi zawierać co najmniej 10 mln jednostek Bifidobacterium lub 100 mln jednostek Lactobacillus.

Probiotyki pomagają pokonać bakterie chorobotwórcze, nie dając skutków ubocznych. To dlatego probiotyki są również dostępne w formie preparatów z żywymi kulturami bakterii pod postacią: kapsułek, tabletek, proszków do sporządzania zawiesin doustnych, a także kropli probiotycznych i suplementów diety.

Probiotyki, które można kupić, to najczęściej bakterie kwasy mlekowego. Produkty zawierają suszone na zimno lub liofilizowane bakterie, które zawierają najczęściej odpowiednio wyselekcjonowane szczepy bakterii Lactobacillus (bakterie Gram-dodatnie kwasu mlekowego), w stężeniu dającym szansę na przywrócenie naturalnej flory bakteryjnej.

Produkty zawierające probiotyki odbudowują florę bakteryjną zarówno w trakcie, jak i po antybiotykoterapii, wspomagają przywrócenie równowagi flory bakteryjnej i łagodzą dolegliwości układu pokarmowego (zespół jelita drażliwego, alergie, zaparcia, biegunki, zaburzenia odporności czy grzybica).

Jak brać probiotyk?

Probiotyki należy przyjmować zawsze w trakcie antybiotykoterapii i co najmniej tydzień po jej zakończeniu. Doustne najlepiej stosować w odstępie czasowym od antybiotyku, minimum godzinę po jego zażyciu. Probiotyków nie należy przyjmować razem z antybiotykiem.

Probiotyki powinny być spożywane razem z posiłkiem, który chroni szczepy probiotyczne przed strawieniem w górnych odcinkach przewodu pokarmowego. Ważne jest również, by probiotyki zawierające żywe mikroorganizmy zażywać z czymś chłodnym, ponieważ zbyt wysoka temperatura zabija bakterie.

Prebiotyki dla dzieci a probiotyki    

Czym różnią się probiotyki od prebiotyków? Probiotyki to dobre bakterie, zaś prebiotyki to składniki pokarmowe, które nie podlegają trawieniu, ale pobudzają wzrost lub aktywność szczepów „dobrych” bakterii jelitowych. Można powiedzieć, że prebiotyki to pożywienie dla bakterii probiotycznych.

Najlepiej poznane i najpowszechniej stosowane prebiotyki to fruktooligosacharydy: inulina i oligofruktoza. Pwonny być stosowane jako dodatkowe wsparcie dla probiotyków.

Jaki najlepszy probiotyki dla dzieci?

Dobry probiotyk to taki, który jest przebadany, bezpieczny i dobrej jakości. Niezwykle istotna jest odpowiednio wysoka liczebność szczepów w produkcie. Minimalna liczebność bakterii w dawce probiotyku musi wynosić 109 jtk/g preparatu (w przypadku bakterii probiotycznych) oraz 250 mg w przypadku niepatogennych drożdży probiotycznych (Saccharomyces boulardii).

Aby ułatwić wybór konsumentom Międzynarodowe Towarzystwo Probiotyczne i Prebiotyczne opracowało w tym celu specjalne wskazówki. Zgodnie z nimi przy wyborze probiotyku powinniśmy kierować się przede wszystkim tym, jaki rodzaj, gatunek i szczep danego mikroorganizmu zawiera, a także datą przydatności do spożycia, dawką, warunkami przechowywania oraz tym, czy deklarowane działanie danego probiotyku zostało potwierdzone w badaniach naukowych na pacjentach. - podkreśla Prof. Hanna Szajewska, kierownik Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. źródło

Warto przy tym pamiętać, że większość probiotyków jest przeznaczona dla dzieci powyżej 3 roku życia. Szukając dobrego probiotyku dla niemowlaka należy poszukać preparatu przeznaczonego dla maluchów. Szczególną ostrożność powinno się zachować nie tylko w odniesieniu do maluchów, ale i osób, u których układ immunologiczny nie pracuje prawidłowo.

Wsparcie merytoryczne:

• H. Szajewska. Praktyczne zastosowanie probiotyków. Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6
• www.mp.pl