Seminogram, czyli badanie męskiego nasienia

Seminogram, czyli badanie nasienia, polega na ocenie plemników (ich jakości, szybkości i ilości), wydzieliny prostaty i pęcherzyków nasiennych. Umożliwia także wykrycie stanów zapalnych narządów rozrodczych (świadczy o nim obecność białych krwinek), a także schorzenia autoimmunizacyjnego występującego wówczas, gdy 20% plemników jest pokrytych przeciwciałami plemnikobójczymi.

Wprawdzie badanie przez wielu mężczyzn może być odbierane jako krępujące, ponieważ wymaga masturbacji w celu uzyskania nasienia, niemniej warto je wykonać – jest proste, tanie i daje szybki obraz sytuacji (np. wykrywając przyczynę niepłodności). Co ważne -  jest bezbolesne.

Badanie nasienia można wykonać odpłatnie w laboratoriach medycznych, zarówno w przychodniach, jak i w klinikach ginekologiczno-położniczych.

• Przed badaniem pamiętać o zachowaniu higieny osobistej.
• Wytrysk nasienia najczęściej uzyskuje się przez masturbację (czasem podczas stosunku przerywanego, nie praktykuje się pobierania nasienia z prezerwatywy z uwagi na obecność środków plemnikobójczych).
• Nasienie, pochodzące z pierwszego wytrysku, oddaje się do jałowego szklanego bądź plastikowego pojemnika.

• zachować wstrzemięźliwość płciową przez 3-5 dni,
• przez kilka nie pić alkoholu,
• przez 3 dni nie stosować leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, co najmniej 10 dni po zakończonej antybiotykoterapii,
• przygotować się do wywiadu lekarskiego – specjalista przed badaniem zapyta o przebyte w ostatnim czasie choroby, o częstości wytrysków w ciągu ostatnich trzech miesięcy, stosowanych używkach i lekach.

Badanie ogólne nasienia polega na obejrzeniu próbki (ocena makroskopowa). Ustala się wówczas takie parametry jak: kolor, pH (≥7.2), zapach, lepkość, objętość.

Następnie próbkę nasienia bada się pod mikroskopem (ocena mikroskopowa). Ocenia się takie parametry jak: liczba plemników w mililitrze nasienia, żywotność plemników, budowę morfologiczną, ruchliwość.

• Prawidłowa objętość całkowita nasienia - powyżej 1,5 ml.
• Minimalna liczba plemników - 40 mln w całym ejakulacie,  powyżej 20 milionów na mililitr.
• żywotność plemników (powyżej 75% plemników).
• Ruch plemników – nie mniej niż 50 % plemników powinno wykazywać ruch postępowy, co najmniej 25% ruch typu A, czyli szybki postępowy.
• Budowa - plemniki o  prawidłowej budowie to co najmniej 15% wszystkich plemników.
• Koncentracja plemników (liczba plemników w 1 ml nasienia) ≥15 mln/ml.
• Leukocyty poniżej 1,0 miliona/ml.
• Fruktoza powyżej 13 mikromoli.
• Cynk - powyżej 2,4 mikromola.

Jeśli istnieje podejrzenie infekcji bakteryjnej jąder, wykonuje się też analizę bakteriologiczną nasienia.

Nieprawidłowy wynik badania nasienia świadczy o obniżonej płodności mężczyzny lub niepłodności.

Nieprawidłowości, które świadczą o obniżonej płodności to:

• zbyt mała liczba plemników w spermie podczas wytrysku (oligozoospermia). Świadczy o niej wynik poniżej 20 milionów plemników/m.
• zbyt mało plemników o prawidłowej budowie (teratozoospermia). Wskazuje na to wynik <30% prawidłowo zbudowanych.
• mała liczba plemników, poruszających się ruchem postępowym lub postępowym szybkim (astenozoospermia). Wskazujący na to wynik - poniżej 50% ruchliwych plemników.
• zmiany dotyczą zarówno ilości plemników, ich budowy jak i ruchliwości (oligoasthenoteratozoospermia).

Nieprawidłowości, które oznaczają bezpłodność:

• nekrozoospermia  - gdy plemniki występujące w nasieniu są martwe,
• azoospermia - brak plemników w nasieniu,
• aspermia – brak nasienia.

Jeśli wynik badania jest niepokojący, test powtarza się po upływie co najmniej 3 miesięcy. Jeśli sytuacja się powtórzy, należy wykonać inne, bardziej specjalistyczne badania, na które pacjenta kieruje androlog.