Normy badań hormonów kobiecych

Estrogeny (estron, estradiol i estriol), to podstawowe hormony żeńskie, odpowiadają za cechy płciowe i prawidłowy przebieg cyklu. Produkowane w jajnikach, nadnerczach i przez adipocyty są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu kobiety.

Estrogeny – grupa hormonów płciowych, do których zalicza się trzy główne postacie estrogenu naturalnie występujące u kobiet estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3); oraz estrogen wytwarzany tylko w czasie ciąży estetrol (E4).

Ich poziom różni się w zależności od fazy cyklu. Stężenie estrogenów zmienia się w trakcie cyklu miesiączkowego. Najniższy jest podczas miesiączki, do połowy cyklu stale wzrasta, dzięki czemu odbudowuje się błona śluzowa macicy.

Najczęściej badany jest estradiol.

Normy dla kobiet nie będących w ciąży:

Normy dla kobiet w ciąży:

Objawy niskiego poziomu estrogenów 

• zaburzenia miesiączkowania (skąpe miesiączki),
• niepłodność,
• osteoporoza,
• suchość skóry,
• hirsutyzm

Objawy wysokiego poziomu estrogenów

• zaburzenia miesiączkowania (obfite miesiączki),
• obrzęki,
• nadmierny przerost błony śluzowej macicy,
• nudności,
• wymioty,
• złe samopoczucie,
• przyrost masy ciała,
• obrzęki,
• zatrzymywanie wody,
• migreny  

Prolaktyna, produkowana przez przysadkę mózgową, jest hormonem niezbędnym w czasie ciąży - prawidłowe stężenie prolaktyny podtrzymuje pracę ciałka żółtego.

Niski poziom prolaktyny

problemy z karmieniem piersią

Wysoki poziom prolaktyny

Wysokie stężenie tego hormonu jest zazwyczaj wynikiem dużego stresu lub oznaką guza przysadki. Skutki:

• bolesność piersi,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• trudności z zajściem w ciążę,
• ryzyko poronienia;

Trzeba pamiętać, że stężenie prolaktyny zmienia się w ciągu cyklu miesiączkowego (bada się ją w okolicach 21. Dnia cyklu), ale i w ciągu doby - najwyższe poziomy osiąga we wczesnych godzinach porannych (do 7. rano), dlatego badanie prolaktyny zaleca się dwukrotnie w ciągu dnia – rano i po południu.

Progesteron, hormon produkowany przez jajniki, jest niezbędny do wystąpienia owulacji. Odpowiada za utrzymanie ciąży i przygotowanie śluzówki macicy do zagnieżdżenia komórki jajowej. Jego poziom zależy od fazy cyklu:

Niski poziom progesteronu powoduje

• obfite i nieregularne miesiączki,
• problemy z zajściem w ciążę,
• kłopoty z utrzymaniem ciąży

Wysoki poziom progesteronu

• oznacza ciążę, ale może też świadczyć o torbielach jajników lub zaburzeniach w obrębie nadnerczy

Stężenie progesteronu wzrasta w drugiej fazie cyklu. Jest to hormon niezbędny do wystąpienia owulacji. Jego zadaniem jest przygotowanie macicy do zagnieżdżenia się komórki jajowej, a następnie do utrzymania ciąży.

Poziom progesteronu najlepiej badać w 21. dniu cyklu, często oznacza się go nawet trzykrotnie w kolejnych fazach cyklu miesiączkowego (niektórzy lekarze zalecają badanie 3 dni z rzędu).

Testosteron, produkowany przez jajniki i nadnercza, odpowiada za libido i cechy płciowe, a także energię życiową i samopoczucie.

Niski poziom testosteronu

• apatia,
• gorsze samopoczucie – zmęczenie i stany depresyjne,
• spadek libido

Wysoki poziom testosteronu

• nadpobudliwość,
• nadmierne owłosienie,
• zaburzenia miesiączkowania,
• obniżenie głosu,
• problemy z zajściem w ciążę

Folikulotropina (FSH), hormon folikulotropowy wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej, pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie estrogenów w komórkach ziarnistych pęcherzyków jajnikowych. Wpływa na procesy związane z płodnością. To hormon, którego – oprócz progesteronu, hormonu luteinizującego i prolaktyny - prawidłowe stężenie warunkuje zajście w ciążę.

Badanie poziomu FSH, które można wykonać z krwi bądź moczu, ma na celu określenie wielkości rezerwy jajnikowej, czyli ilości posiadanych przez kobietę pęcherzyków, które służą do produkcji komórki jajowej.

Stężenie folikulotropiny zmienia się z wiekiem – jej wartość tuż po urodzeniu jest wysoka, później spada (6. miesiąc życia u chłopców, 12-24 miesiąc życia u dziewczynek), a ponownie rośnie w okolicach 7 roku życia.

Prawidłowy poziom to 3 - 10 mIU/ml. Inny poziom oznacza:

Wraz ze zwiększającym się poziomem FSH maleje szansa na zajście w ciążę. Przyczyna: pierwotna niewydolność jajników, guz jajnika, zespół policystycznych jajników, choroby tarczycy. 

Lutropina (LH), wydzielana przez przedni płat przysadki mózgowej, pobudza jajeczkowanie. Oznaczanie jej poziomu zarówno służy do diagnozowania przyczyn zaburzeń miesiączkowania, pomaga określić termin owulacji.

Prawidłowy poziom lutropiny różni się w zależności od fazy cyklu:

Nasze tabele mają charakter orientacyjny. Pamiętaj, że różne laboratoria stosują różne normy – odczytując wynik należy sugerować się wartościami zamieszczonymi obok wyników badań.